Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov


-BOB. AUDITNING MOHIYATI, UNING MAQSADI VA VAZIFALARI



Download 2,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/210
Sana27.01.2022
Hajmi2,15 Mb.
#412519
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   210
Bog'liq
@mustaqilishlar Audit 2014 (Sh.Fayziyev)

1-BOB. AUDITNING MOHIYATI, UNING MAQSADI VA VAZIFALARI 

 

1. Auditning paydo bo’lishi va rivojlanishi 

 

«Audit»  tushunchasi  lotincha  bo’lib,  «auditing»  -  aynan  tarjimasi  «u 

eshitayapti»,  «eshituvchi»  degan  ma’nolarni  bildiradi.  Birinchi  mustaqil 

auditorlar  XIX  asrda,  Evropadagi  yirik  aktsionerlik  kompaniyalarida  vujudga 

kelgan. 

  Auditning  tarixiy  vatani  deb  Angliya  hisoblanadi.  1844  yil  kompaniyalar 

to’g’risida bir qator qonunlar chiqib, ularda aktsioner kompaniyalari bir yilda bir 

marotaba maxsus mutaxassislarni taklif qilib buxgalteriya schetlarini tekshirib va 

aktsionerlar oldida hisoboti eshitilishi lozim edi. 

Moliviy nazorat va uning turlari  

 

 

  Iqtisodiyotda  sodir  bo’ladigan  iqtisodiy  inqirozlari  buxgalter  auditorlar 



xizmatiga bo’lgan talabni yanada kuchaytirdi. Bu davrlarda auditorlik tekshiruvi 

 

 



Nazoratning 

qo’llanish 

doirasi 

Yuridit 


shaxsga 

nisbatan 

nazorat 

shakli 


Nazorat sub’ektlari 

Nazoratni olib boruvchi 

shaxs yoki organ 

Boshkaruvdagi 



nazorat 

(keyinchalik) 

X1X asrlarga 

kadar 


Tashki 

Dalat nazorati 

(keyinchalik) 

Davlat boshkaruvidagi mutaxasis 

xodimlar 

Moliyaviy 



nazorat 

(Dastlabki, 

joriy va 

keyinchalik) 

  

Ichki 


Taftish  va  nazorat  

guruxlari 

Buxgalter –iktisodchi mutaxasislar 

Ichki audit bulimi 

Malaka sertifikatiga ega auditorlar 

Tashki 


 

 

Davlat nazorati 



O’z.R. xisob palatasi,  

O’z.R. Moliya vazirligi,  

O’z.R. Solik kumitasi,  

O’z.R. Bojxona kumitasi,  

O’z.R.  Prokuraturasi  va  boshka  yuridik 

tashkilotlar mutaxasislari 

Bank  va    irjalar 

nazoarti 

mutaxasislar 

Moliyaviy  yuridik 

ekspertiza 

mutaxasislar 

Tashki audit 

Malaka sertifikatiga ega auditorlar 




 

 



sifatiga  talablar  murakkablashtirildi  hamda  majburiy  tus  oldi.  Bular  hammasi 

ushbu xizmatga bozor talabini oshirdi. Hamma davlatlarda iqtisodiy va moliyaviy 

axborotlarga  zarur  talablar  belgilanib,  ular  auditor  xulosasi  bilan  birga  albatta 

chop etilishi belgilandi. Audit aldamchilikka qarshi katta qurol bo’lib xizmat qila 

boshladi.  

  Angliyada  auditorlar  deb  moliyaviy  hisobotning  ishonchliligini    nazorat 

qilish  bilan  shug’ullanuvchi  barcha  mutaxassislar,  shu  jumladan  davlat 

tashkilotida  ishlayotgan  mutaxassislar  ham  hisoblanadi.  Frantsiyada  mustaqil 

moliyaviy  nazorat  bilan  shug’ullanuvchi  ikki  professional  tashkilot  buxgalter 

ekspertlar  ularning  vakolatiga  bevosita  buxgalteriya  hisobini,  hisobot  tuzish 

ushbu  doirada  konsalting  xizmatlari  ko’rsatish  hamda  moliyaviy  hisobot 

ishonchliligini  nazorat  qiluvchi  schetlar  bo’yicha  komissarlar  mavjud.  AQShda 

moliyaviy hisobotning ishonchliligini tekshiradigan diplomli jamoat buxgalterlari 

mavjud.  

  Rivojlangan  barcha  davlatlarda  buxgalter  auditor  mutaxassisligini 

egallashga  hohish  bildirganlar  uzoq  yillar  davomida  o’qishi  amaliyot  bilan 

shug’ullanishi va ko’plab imtihonlarni topshirishlari lozim.         

 

     Auditning vujudga kelish 



     

Boshkaruv 



nazoratining tashkil 

etilishi 

 

Xitoyda  eramizdan  700  yil  avval  davlat  xodimi  (  tsenz) 



teritoriyalarda nazorat olib borgan 

Rim  imperiyasida    eramizdan  200  yil  avval    davlat  xodimi  ( 

kvestor) teritoriyalarda nazoart olib borgan 

Audit



 atamasining 

ishlatilishi 

 

1324 yil Angliya kiroli «Eduard 11» 3 ta auditorni ( «Audit» 



lugatiy  mazmuni  –u  eshitadi)  tayinlagan.  Chunki  viloyat  

territoriya boshliklari moliyaviy ishlar buyicha xisobot berishni 

bilmagan. 

1689    yil  Rossiyada  Petr  1  podshox  armiyadagi  mulkiy 

munozaralarni tekshirish uchun belgiladi 

Davlat mikyosida   



majburiy  auditning

 

kiritilishi 



(konun bilan 

belgilanishi) 




Download 2,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   210




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish