Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov

2. Auditorlik faoliyatining mohiyati, maqsadi va vazifalari. 
 
Audit – bu mustaqil malakali mutaxassislar tomonidan korxonaning 
moliyaviy hisob va u bilan bog’liq moliyaviy axborotlarini me’yoriy hujjatlarga 
muvofiqlik darajasi to’g’risida xulosa chiqarish maqsadida tadqiq etilishidir.
Auditorlik faoliyati va auditorlik kasbining ta’rifi O’zbekiston 
Respublikasining yangi tahrirdagi «Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi qonunida 

---

12 
quyidagicha keltirilgan: 
Auditorlik faoliyati deganda auditorlik tashkilotlarining auditorlik 
tekshiruvlarini o’tkazish va ushbu qonun-ning 17-moddasida nazarda tutilgan 
professional xizmatlar ko’rsatish borasidagi tadbirkorlik faoliyati tushuniladi.
Birinchi ta’rifda auditning tafsiloti keng bayon etilgan bo’lsa, so’ngisida 
auditorlik faoliyati tekshiruv o’tkazish jarayoni bo’lishidan tashqari professional 
xizmat ko’rsatish bilan bog’liq tadbirkorlik faoliyati ekanligi ham ta’kidlangan.
O’zbekistonda davlat hoqimiyati va boshqaruvi organlariga auditorlik 
faoliyatini amalga oshirish qonun bilan taqiqlangan.
Auditor – auditor malaka sertifikatiga ega bo’lgan jismoniy shaxsdir.
Agar auditor auditorlik tashkilotining shtatida turgan bo’lsa yoki auditorlik 
tashkiloti u bilan fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma tuzgan bo’lsa, u auditorlik 
tekshiruvi o’tkazishga jalb etilishi mumkin.
Auditor auditorlik tekshiruvini sifatsiz o’tkazganligi, tijorat sirini oshkor 
etganligi hamda boshqa hatti-harakat-lari oqibatida auditorlik tashkilotiga zarar 
etkazganligi uchun qonun hujjatlariga muvofiq auditorlik tashkiloti oldida 
javobgar bo’ladi (3).
Shuningdek, Qonunning 4-moddasiga muvofiq «auditor yordamchisi 
auditor malaka sertifikatiga ega bo’lmagan va auditorlik hisobotida, auditorlik 
xulosasida, auditorning ekspert xulosasida hamda auditorlik tekshiruvini 
o’tkazish bilan bog’liq bo’lgan boshqa rasmiy hujjatda imzo chekish huquqiga 
ega bo’lmagan tarzda auditorning topshirig’iga binoan auditorlik tekshiruvida 
ishtirok etayotgan jismoniy shaxsdir».
Auditor yordamchisining mehnat shartlari qonun hujjatlarida qayd etilgan 
tartibda tuzilgan mehnat shartnomasi bilan belgilanadi.
Auditorlik tekshiruvini amalga oshirishda olingan ma’lumotlarni oshkor 
etmaslik majburiyati auditorning yordamchisiga nisbatan tadbiq etiladi.
Auditorning yordamchisi sifatida ishlangan vaqt auditor malaka 
sertifikatini olish uchun zarur bo’ladigan ish stajiga qo’shiladi.

---

13 
O’zbekistonda auditorlik faoliyati mustaqil yuridik shaxs huquqiga ega 
auditorlik tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi. Qonunga ko’ra auditorlik 
tashkiloti auditorlik faoliyatini amalga oshirish litsenziyasiga ega bo’lgan yuridik 
shaxsdir.
Auditorlik faoliyatining maqsad va vazifalari tavsifidan kelib chiqib, uni 
quyidagicha tasniflash mumkin. 
 
Auditorlik faoliyati 
Auditorlik tekshiruvlar
Auditorlik tashkilotlarining
professional xizmatlari 
Majburiy auditorlik tekshiruvi 
buxgalteriya hisobini yo’lga qo’yish, qayta tiklash va yuritish; 
moliyaviy hisobotni tuzish; 
Tashabbus
tarzidagi auditorlik
tekshiruvi 
milliy moliyaviy hisobotni buxgalteriya hisobi xalqaro 
standartlariga o’tkazish; 
xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning moliya-xo’jalik faoliyatini 
tahlil qilish; 
Nazorat qiluvchi
yoki huquqni muhofaza qilish 
organlarining tashabbusiga ko’ra 
o’tkaziladigan
auditorlik
tekshiruvi 
buxgalteriya hisobi, soliq solish,
rejalashtirish, menedjment va moliya-xo’jalik faoliyatining 
boshqa masalalari yuzasidan konsalting xizmati; 
auditorlik faoliyatining milliy
standartlarida nazarda tutilgan boshqa
professional xizmatlar