Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov

 
 
 
 
Takrorlash uchun savollar: 
1.
O’zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyatini tashkil etishning 
me’yoriy tizimi va uning elementlari xakida nimalar 
bilasiz?
2.
O’zbekiston Respublikasining «Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi 
Qonunning mohiyati va uning ahamiyati qanday?
3.
O’zbekiston buxgalterlar va auditorlarining milliy assotsiatsiyasi 
(O’BAMA) va uning faoliyat yo’nalishlari to’g’risida nimalar bilasiz? 
4.
O’zbekiston Auditorlar Palatasi (O’AP) va uning faoliyati to’g’risida 
nimalar bilasiz? 

---

29 
5.
Auditorlik faoliyatining qanday milliy standartlari mavjud? 
6.
Auditorlik tashkilotining huquqlari nimalardan iborat? 
7.
Auditorlik tashkilotining majburiyatlari nimalardan iborat? 
8.
Auditorlik tashkilotining javobgarligi nimalardan iborat? 
3
3
-
-
B
B
O
O
B
B
.
.
 
 AUDITORLIK FAOLIYATINING TASHKILIY ASOSLARI 
 
1 Majburiy auditorlik tekshiruvi.
Auditorlik tekshiruvi qay tarzda o’tkazilishiga ko’ra majburiy va tashabbus 
tarzidagi (ixtiyoriy) auditorlik tekshiruvlarga bo’linadi. Shuningdek, auditorlik 
tekshiruvi nazorat qiluvchi yoki huquqni muhofaza qilish organlarining 
tashabbusiga ko’ra ham o’tkazilishi mumkin.
«Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi qonunga muvofiq faoliyat turiga ko’ra 
quyidagi iqtisodiy sub’ektlar har yili majburiy auditorlik tekshiruvidan 
o’tkazilishi kerak: 
o
aktsiyadorlik jamiyatlari; 
o
banklar va boshqa kredit tashkilotlari; 
o
sug’urta tashkilotlari; 
o
investitsiya 
fondlari hamda 
yuridik 
va 
jismoniy 
shaxslarning 
mablag’larini jamlab turuvchi boshqa fondlar hamda ularning boshqaruv 
kompaniyalari; 
o
manbalari yuridik va jismoniy shaxslarning ixtiyoriy badallari bo’lmish 
xayriya fondlari va boshqa ijtimoiy fondlar; 
o
mablag’larning hosil bo’lish manbalari qonun hujjatlarida nazarda 
tutilgan, yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan qilinadigan majburiy ajratmalar 
bo’lmish byudjetdan tashqari fondlar; 
o
ustav fondida davlatga tegishli ulush bo’lgan xo’jalik yurituvchi 

---

30 
sub’ektlar.
Agar xo’jalik yurituvchi sub’ekt hisobot yilidan keyingi yilning 1 mayigacha 
yillik moliyaviy hisobotini auditorlik tekshiruvidan o’tkazmagan va auditorlik 
xulosasiga ega bo’lmasa, u majburiy auditorlik tekshiruvi o’tkazilishidan bo’yin 
tovlagan hisoblanadi.
«Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi qonunning 10-moddasiga muvofiq 
majburiy auditorlik tekshiruvidan o’tkazilishi lozim bo’lgan barcha xo’jalik 
yurituvchi sub’ektlar oldingi yil uchun yillik moliyaviy hisobotlarini joriy yilning 
1 mayigacha auditorlik tekshiruvidan o’tkazadilar. Auditorlik tekshiruvi 
yakunlanganidan so’ng xo’jalik yurituvchi sub’ekt auditorlik xulosasining 
belgilangan tartibda tasdiqlangan bir nusxaini 15 kun ichida tegishli soliq 
organlariga topshirishi lozim. Agar auditorlik xulosasining bunday nusxasini 
soliq organiga o’z vaqtida taqdim etilmasa, xo’jalik yurituvchi sub’ekt soliq 
organiga buning sababi ko’rsatilgan tushuntirish xati taqdim etadi.
Majburiy auditorlik tekshiruvidan bo’yin tovlagan xo’jalik yurituvchi 
sub’ektlarga soliq organi tomonidan jarima solinadi. Xo’jalik yurituvchi sub’ekt 
rahbari esa majburiy auditorlik tekshiruvidan bo’yin tovlaganligi uchun qonun 
hujjatlarida belgilangan tartibda javobgarlikka tortiladi. Undirilgan jarima jarima 
solish to’g’risidagi qaror topshirilgan kundan boshlab 10 kun ichida to’lanib, 
to’liq miqdorda respublika byudjetiga o’tkaziladi. Agar jarima o’z vaqtida 
to’lanmasa, soliq qonunchiligiga muvofiq peniya hisoblangan holda so’zsiz 
undirib olinadi.
Jarima undirilishi xo’jalik yurituvchi sub’ektni majburiy auditorlik 
tekshiruvdan o’tishdan ozod qilmaydi.