Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov


XVIII BOB. O„ZBEKISTON RESPUBLIKASIDAGI



Download 3,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet214/233
Sana01.08.2021
Hajmi3,72 Mb.
#134878
1   ...   210   211   212   213   214   215   216   217   ...   233
Bog'liq
Ш.Ташматов. Иктисодий таълимотлар тарихи

XVIII BOB. O„ZBEKISTON RESPUBLIKASIDAGI 
MA‟MURIY-BUYRUQBOZLIK TIZIMIDAN BOZOR 
MUNOSABATLARIGA O„TISH DAVRI KONSEPSIYASI 
 
18.1. Milliy iqtisodiyotda ma‟muriy-buyruqbozlik 
tizimining oqibatlari va tub islohotlar zaruriyati 
 
Insoniyat  XXI  asrga  kelib  ma‘muriy-buyruqbozlik  iqtisodiyotining 
mohiyatini  chuqurroq  anglash  bilan  bir  qatorda,  uning  asoratlariga 
barham  berishga  astoydil  kirishganini  namoyon  etmoqda.  Xususan, 
O‗zbekiston Respublikasi uchun sobiq mustabid tuzum merosi va sohta 
mafkuraning  oqibatlari  quyidagilarda  o‗z  aksini  topishi  Respublika 
Prezidenti, akademik I.Karimov asarlarida umumlashtirilgan:  
1.  Bir  yoqlama  rivojlangan,  mo‗rt,  zaif  iqtisodiyotga  asoslangan 
markazga qaram yarim mustamlaka mamlakat.  
2.  Boy  mineral  xomashyo  resurslaridan  nazoratsiz  va  ayovsiz 
foydalanishga hamda puxta yakkahokimlikka asoslangan iqtisodiy tizim.  
3.  Mahalliy  xomashyolarni  qayta  ishlash  quvvatlarini  ibtidoiy 
darajadaligi, ishlab chiqarishning texnologik asbob-uskuna va bo‗tlovchi 
qismlar, shuningdek, yoqilg‗i ta‘minotida markazga qaramlik.  
4.  Eng  muhim  oziq-ovqat  mollari  (un,  shakar,  go‗sht-so‗t 
mahsulotlari)va  boshqa  xalq  iste‘moli  mahsulotlarining  chetdan 
keltirilishi.  
5.  Paxta  xomashyosi  mahsulotlarining  suvtekinga  tashib  ketilishi, 
oltin,  qimmatbaho  va  rangli  metallar,  strategik  ahamiyatga  ega 
materiallar  jahon  bozorida  o‗ta  xaridorgir  bo‗lgan  boshqa  qimmatbaho 
mahsulotlarni  ishlab  chiqarish  va  sotishdan  keladigan  foydaning 
O‗zbekiston xazinasiga tushmasligi.  
6. Iqtisodiy o‗sish sur‘atlari samaradorligi ko‗rsatkichlarining salbiy 
darajadaligi ortib borishi, moliya-pul tizimining butkul ishdan chiqishi.  


330 
7.  Xorijiy  mamlakatlar  bilan  bevosita  tashqi  iqtisodiy  aloqalarning 
cheklanganligi.  
8.  Qishloq  joylarda  yashirin  ishsizlik,  shahar  va  qishloqdagi 
turmush darajalaridagi farqning ortib borishi.  
9.  O‗zbekiston  aholisi  turmush  darajasi  ko‗rsatkichlarining  sobiq 
SSSRdagi eng oxirgi o‗rinlardan biriga tushib qolganligi.  
10.  Ekologik  muammolarning  keskinlashuvi,  yer-suv  resurslaridan 
ayovsiz  foydalanish,  yerlar  sho‗rlanishining  ortishi,  cho‗l  zonalarining 
kengayishi.  
Yuqorida  keltirilgan  xulosalarni  isbotlovchi  dalillar  jumlasiga 
quyidagilar kiradi:  
1991-yilda  yetishtirilgan  paxta  xomashyosining  bor-yo‗g‗i  3,5%  i 
pirovard iste‘mol uchun respublikada qayta ishlangan.  
1990-yilda  respublikada  mavjud  korxonalarning  38%  sobiq  ittifoq, 
54%  sobiq  ittifoq-respublika,  bor-yo‗g‗i  8%  korxonalar  respublika 
mulkchiligi tasarrufida bo‗lgan.  
1988-yilda  4349.3  mln.  ga  ekin  maydonlarining  125.3  ming  ga 
maydoni (2.8%) aholining shaxsiy tomorqalarini tashkil etgan.  
«1930-yilda  respublika  aholisining  70%  ga  yaqinining  jami 
daromadi  tirikchilik  o‗tkazish  uchun  zarur  bo‗lgan  eng  quyi  darajadan 
ham  past  edi.  Ayni  mahalda  Rossiya  va  Ukrainada  aholining  30  %  ga 
yaqinigina shunday ahvolda kun kechirgandi».  
Ma‘lum  sabablarga  ko‗ra  respublika  hozirgi  xalq  xo‗jaligi  va  aholi 
juda  qattiq  ehtiyoj  sezayotgan  tovarlarning  65%  gacha  bo‗lgan  qismini 
tashqaridan keltirishga majbur edi. Yoqilg‗i, stanoklar, asbob-uskunalar, 
yog‗och-taxta  va  yog‗och  materiallari  to‗g‗risida  gapirmasak  ham 
bo‗ladi. Ular ham chetdan keltirilgan.  
Bozorga  o‗tish  zaruriyati  tashqi  va  ichki  omillardan  ham  kelib 
chiqadi.  

Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   210   211   212   213   214   215   216   217   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish