Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov


Ibn Sinoning iqtisodiy qarashlari



Download 3,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/233
Sana01.08.2021
Hajmi3,72 Mb.
#134878
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   233
Bog'liq
Ш.Ташматов. Иктисодий таълимотлар тарихи

 
Ibn Sinoning iqtisodiy qarashlari 
 
Ulug‗  mutafakkir  Ibn  Sinoning  280  dan 
ko‗proq  asarlari  mavjud  bo‗lib,  ular  tibbiyot, 
matematika,  astronomiya,  kimyo,  falsafa, 
iqtisodiyot va boshqa sohalarga bag‗ishlangan. 
Ibn  Sinoning  inson  ehtiyojlari  to‗g‗risi-
dagi,  mehnat  va  uning  moddiy  ishlab 
chiqarishdagi 
roli 
to‗g‗risidagi 
fikrlari 
diqqatga  sazovor.  Uning  fikricha:  «Hayvon 
tabiat  ne‘matlariga  qanoat  qiladi,  insonga  esa 
tabiat ne‘matlari kamlik qiladi, u oziq-ovqat, kiyim-kechak va uy-joyga 
ehtiyoj sezadi. Hayvonlar tabiat ne‘matlarini o‗zlashtiradi, inson esa o‗z 
mehnati  bilan  o‗ziga  ovqat,  kiyim-kechak,  uy-joy  yaratadi.  Shu 
maqsadda  inson  dehqonchilik  bilan  shug‗ullanishi  kerak.  Hayvonlar 
garchi  poda  bo‗lib  yashasalar  ham,  yolg‗iz  yashay  oladi,  odamlar  esa 
yakka  holda  o‗zlari  uchun  barcha  yashash  vositalarini  topa  olmaydilar. 
Shuning  uchun  odamlar  muloqot  va  o‗zaro  yordamga  muhtoj 
bo‗ladilar». 
  Ibn Sino feodal jamiyatning asosiy muammolarini tadqiq qiladi. U 
jamiyat  amal  qilishining  asosi  hunarmandchilik,  deb  hisobladi. 
«Odamning o„z quvvatini saqlashga va oziq-ovqatga bo„lgan ehtiyoji, –
deb yozadi Ibn Sino, – hammani hunar o„rganishga undaydi». 
  Ibn  Sino  nafaqat  oila  doirasidagi,  balki  shahar  va  hatto  davlat 
miqyosidagi daromad va xarajatlar balansi to‗g‗risida ham fikr yuritadi. 
Uning  fikricha  davlat  tabiiy  ofat  yoki  urush  bo‗lish  ehtimolini  hisobga 
olib,  unga  mablag‗  ajratgan  holda  daromad  va  xarajatlar  balansiga 
erishishi zarur. 
 
Ibn Sino (980–1037)
 


57 
Ibn  Sino  ideal  davlat  to‗g‗risida  fikr  yuritib,  uni  quyidagicha 
tavsiflab beradi: 
1) hamma o‗z foydasini ko‗zlab mehnat qilishi kerak; 
2) bu davlatda barcha moddiy boyliklar shunday teng taqsimlanishi 
kerakki, unda juda katta boylik va ashaddiy kambag‗allik bo‗lmasin; 
3) barcha  kishilar  halol  mehnat  bilan  shug‗ullanishi  va  halol  savdo 
qilishi  sababli  urushadigan  odamlar  bo‗lmaydi  va  urushlar  tugatiladi, 
davlatlar o‗rtasidagi siyosiy bahslar esa tinch yo‗l bilan hal etiladi; 
4) ideal davlatda odamlarda hamma narsa muhayyo bo‗ladi, shuning 
uchun  ular  bir-biriga  qarama-qarshi  bo‗lmaydilar,  quvnoq  ashula  va 
musiqani yaxshi ko‗radilar, uzoq vaqt qarimaydilar. 
Ibn  Sinoning  ideal  davlat  to‗g‗risidagi  qarashlari  Platonning 
«Qonun»larida,  Aristotelning  «Afina  siyosatchilari»da,  Forobiyning 
«Saxovatli  shahar  aholisining  qarashlari  to‗g‗risida  traktat»ida  aytilgan 
fikrlariga ko‗p jihatdan o‗xshab ketadi. 

Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish