Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

generatsiya  qilish  (mass  collaboration,  kraudsorsing),  mahsulot  va 

hizmatlar  ishlab  chiqarish,  yangi  innvovatsion  loyihalarni  moliyalashtirsh 

(kraudfunding). 

  Internet tizimi tufayli va biznes uchun yangi imkoniyatlar hosil bo’lishi 

rivojlangan  mamlakatlar  YIM  da  hizmatlar  ulushining  ancha  oshib 

ketishiga  olib  keladi.  Komp’yuterlar  paydo  bo’lishi  bilan  informatsion 

inqilob  boshlandi  va  insonlar  information  texnologiyalarga  asoslangan 

ko’plab  hizmatlarni  faol  ravishda  iste’mol  qila  boshladilar.  Masalan,  1992 

yilda tarmoqqa bir million komp’yuter ulangan bo’lsa, 1996 yilda bu miqdor 

10 millionga yetdi, 2009 yilda esa bir milliard inson internetga ulandi. 2015 

yilda  internet  foydalanuvchilari  soni  3  milliardga  yetdi.  Informatsion 

texnologiyalar  borgan  sari  ko’proq  yangi  hizmatlar  turlarining  paydo 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

bo’lishiga  sabab  bo’layapti  va  huddi  shuning  uchun  ham  rivojlangan 

davlatlar YIM da hizmatlarning ulushi 70% dan ortib ketdi (AQSH, Angliya, 

Frantsiya, Germaniya va boshqalar).  

  Moddiy  boyliklarni  birgalikda  iste’mol  qilish  imkoniyatlari  (Sharing 

Economy)  jamiyatning  ko’pchilika’zolarida  moddiy  boyliklarga  egalik 

qilishga  bo’lgan  munosabatni  o’zgartirib  yubordi.  Masalan,  rivojlangan 

mamlakatlardagi ko’pchlik yoshlar o’zlari uchun hususiy mulk sotib olish va 

unga  egalik  qilishga  katta  qiziqish  bildirmayaptilar.  Chunki  ular  uchun 

ko’proq hayotiy erkinlik, ma’naviy hatti-harakatlar erkinligi va hissiyotlarga 

berilish, dunyo mamlakatlariga sayohatlar, ekologik turizm tadbirlari ko’proq 

ahamiyatga ega bo’lib qoldi.  

  Iste’molchilarda mahsulot yoki hizmat haqida fikr hosil qilishda ijtimoiy