Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Elektron  marketing  (elektronic  marketing,  e-marketing)  informatsion 

texnologiyalarning  imkoniyatlaridan  foydalangan  xolda  bozorda  o’z  egallagan 

joyini  kengaytirishni,  iste’molchilarning  tovar  va  xizmatlardan  qoniqishlarini 

oshirishni  va  foydani  ko’paytirishni  ko’zda  tutadi.  Marketingning  4P-

kontseptsiyasini  marketingni  rejalashtirishning  mahsulot  (product),  narx  (price), 

reklama  (promotion)  va  joy  (place)  kabi ko‘rsatgichlarini  ko’zda  tutadi.  Elektron 

marketing  uchun  ushbu  uchta  elementlarning  integratsiyasi  ham  muhim 

ahamiyatga ega bo’ladi. Masalan, muvaffaqiyatli kompaniyalarning saytlari barcha 

bunday 4P elementlariga ega: 



  1P (product) – sayt va uning dizayni raqamli maxsulotdir; 



  2P (price)–sayt mahsulot yoki xizmatning narxini ham ko’rsatadi, va demak 

u prays-list sifatida bo’ladi; 



  3P  (promotion)  –  saytning  qanchali  muvaffaqiyatga  erishishini  uning 

usability  darajasi  (qulayligi,  navigatsiyasi,  dizayni)  ko’rsatadi  va  shuning 

uchun bu uning  reklama funktsiyasini bajaradi; 



  4P  (place)  –  sayt  va  sayt  bo’yicha  navigatsiya  savdo  nuqtasining  qayerda 

joylashganini ko’rsatadi va shuning uchun ham u mansulot yoki xizmatning 

tarqatilish kanalidir. 

Internet  paydo  bo’lishi  bilan  marketingning  tabiati  ancha-muncha  o’zgarganiga 

qaramay,  4P-kontseptsiyasi  o’zining  dolzarbligini  yoqotmadi.  Amaliyotda  esa 

elektron  biznes  hamda  elektron  tijoratda  4P  ning  tashkil  etuvchilari  orasidagi 

farqlar  ma‘lummiqdorda  yo’qolib  ketadi.  Xamkorlir  munosabatlari  marketingi 

(