Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari



Download 5,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet150/529
Sana26.09.2021
Hajmi5,65 Mb.
#185777
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   529
Bog'liq
Raqamli iqtisodiyot-Darslik-18.02.2020

3D-rasmyokitasvirva3D-

printerdegantushunchalarhamshiddatbilanhayotimizgakiribkeldi. 



3D 

atamasi 


inglizcha  3d  –  three  dimensional  (uch  o’lchamli)  ma’nosini  anglatadi.  3D-

printerlarning ishlash tomoili istalgan predmetning nushasini biror bir materialdan 

foydalangan xolda qavatma-qavat usulda printerda yaratishni (yasashni) anglatadi. 

Ya’ni,  3D-printerning  ishlashi  natijasida  biror bir ob’ektning  fizik nushasi  paydo 

bo’ladi  va  uni  ushlab  ko’rish  yoki  undan  qandaydir  maqsadlarda  foydalanish 

mumkin bo’ladi. Uch o’lchamli pechat g’oyasi oldingi asrning 80-yillarida aytilib, 

bu  yo’nalishdagi  birinchi  natijalar  90-yillarning  oxirlarida  olingan  edi.  Birinchi 

3D-printer  AQSH  ning  Massachusets  texnologiya  institutida  ishlab  chiqilgan 

bo’lib,  xozirgi  paytda  uning  juda  ko’p  turlari  va  modellarining  uy  sharoitida 




Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

ishlatiladigan ixcham turlari ham mavjud. Narxlari ham qanday turga mansubligiga 



qarab, 600 dollardan 20 million dollargacha boradi. Ularni internetdan zakaz qilib 

olish  imkoniyatlari  ham  bir  talay.  3D-printerda  pechatlash  printsipi  ham  juda 

oddiy:  ob’ekt  yaratilishi  uchun  kerakli  bo’lgan  xomashyo  (masalan,  ABS-plastik 

yoki  gips)  pechat  qiladigan  kallakdan  (katridjdan)  o’tadi  va  kerakli  darajagacha 

isitilib, ob’ekt yasaladigan platformaga ob’ektning 3d-informatsion modeliga mos 

ravishda  qavatma-qavat  kompyuter  boshqaruvida  solinadi.  Ob’ektning  3d-

informatsion  modeli  esa  global  internet  tarmogi’dan  olinishi  yoki  raqamli3D-

skanerlar  vositasida  osongina  xosil  qilinishi  mumkin.  Demak,  bu  ish  amalga 

oshishi uchun har qanday pechat qilinadigan ob’ektni 3D-printer uning information 

modeli  va  dasturiy  ta’minot  (masalan,  3D  MAX  dasturi)  yordamida  bir  qancha 

qavatlarga bo’lib chiqadi. Hisob-kitobdan so’ng, 3D-printer monitorida ob’ektning 

og’irligi  qancha  bo’lishini,  pehchat  qancha  vaqt  davom  etishini  va  ob’ektning 

ko’rinishi  qanday  bo’lishini  bilish  hamda  uning  3D  ko’rinishdagi  rasmini  olish 

mumkin  bo’ladi.  3D-printer  ishga  tushgandan  so’ng,  biroz  vaqt  o’tgach,  uning 

platformasida  ob’ektning  aynan  fizik  nushasini  olish  mumkin  bo’ladi.  Biz  uchun 

eng  zarur  yumush  –  printerda  yasalishi  kerak  bo’lgan  ob’ektning  information 

modelini  olishdir  yoki  uni  kerakli  dasturiy  ta’minotdan  foydalandan  xolda 

tuzishdir. Qolgan barcha ishni 3D-printening o’zi avtonom ravishda bajaradi.  3D-

pechat  uchun  kerakli  bo’lgan  information  modellarni  internetdan  topib,  yuklab 

olish  yoki  maxsus  3D-dasturlar  yordamida  ularni  yaratish  mumkin.  Raqamli3D-

printerlarning tobora ommabop bo’lib ketishiga sabablar bir talaygina: 

  Xomashyo materiallarni topish osonligi; 

  Printerlarni ishlatish nisbatan qulayligi; 

  Ishonchlilik va yaratilayotgan ob’ektlarning mustahkamligi; 

  Bajarilayotgan ishning ekologik talablarga jabob berishi; 

  Fizik model yaratish jarayoning narxi unchalik qimmat emasligi. 

Xuddi  shuning  uchun  ham  3D-printerlarda  yasaladigan  ob’ektlarning  narxi 

boshqa  usullarga  nisbatan  bir  necha  barobar  arzon  bo’ladi.  Shu  tufayli  3D-

printerlar quyidagi yo’nalishlarda tobora keng miqyosda qo’llanilayaptilar: 




Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

  Mashinasozlikda va ob’ektlarning prototiplarini yaratishda; 



  Arxitektura yumushlarida va dizaynlashtirishda; 

  Modellashtirishda  hamda  turli  xildagi  mashina  va  agregatlarni 

loyihalashda; 

  Tibbiyotda    va  stomatologiyada  turli  xil  organlarni  yaratish  va  ularni 

sinab ko’rishda; 

  Muhandislik ishlarida turli xildagi uskuna va ob’ektlarning nushalarini 

hosil qilishda; 

  Qurilishda  va  uning  uchun  kerakli  bo’lgan  turli  inter’erlar  hamda 

exter’erlarni yaratishda; 

  Kino  va  mul’tfilmlar  ishlab  chiqarishda  personajlar  yaratish  va  ularni 

suratga olishda; 

  Avtomobilsozlik,  samolyotsozli  va  kosmik  sanoatda  turli  xil  zahira 

qismlarni ishlab chiqish va ularni sinab ko’rishda; 

  Turli xildagi va ko’rinishdagi zargarlik buyumlari ishlab chiqarishda; 

  Bolalar uchun turli o’yinchoqlar ishlab chiqarishda. 

Shuning  uchun  ham  3D-printerlar  texnologiyalari  yil  sayin  rivojlanib, 

qo’llanilish  sohasi  tobora  kengayib  bormoqda.  Ilmiy  xodimlar  turli  xil  inson 

organlarini ham 3D-printerda yaratish bo’yicha ilmiy izlanishlar olib bormoqdalar. 

Kosmik  agentlik  NASA  esa  fazogirlar  uchun  kerakli  bo’lgan  turli  xildagi  ehtiyot 

qismlarni va ba’zi bir oziq-ovqat mahsulotlarini 3D-printerda yaratish ustida ilmiy 

izlanishlarni  jadallashtirmoqdalar.  Bir  qancha  avtomobilsozlik  firma  va 

samolyotsozlik  kompaniyalari  o’zlari  ishlab  chiqarayotgan  avtomobil  va 

samolyotlarning  bir  qancha  oddiyroq  qismlarini  xozirdayoq  3D-printerlarda 

yasayaptilar hamda bundan katta iqtisodiy samara ko’rayaptilar.  Gollandiyada esa 




Download 5,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   146   147   148   149   150   151   152   153   ...   529




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish