Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Kichik biznesda raqamli innovatsion faoliyatining  

asosiy sub’ektlari 

Ilmiy g’oya 

Tajriba-

konstruktorlik 

ishlanmalari 

Sinov namunasini 

yaratish 

Kam, seriyali 

yoki ommaviy 

ravishda ishlab 

chiqarish 

Yangi 

maxsulotning 

tarqatilishi 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

 

Raqamli  innovatsion  faoliyat  sub’ektlari  sifatida  yangilklar  yaratadigan  va 

ularning  sinov  nushalarini  yangi  raqamli  mahsulot  sifatida  ishlab  chiqaradigan 

korxonalar,  tashkilotlar  yoki  alohida  shaxslar  tushuniladi.  Sub’ektlar  sifatida 

bulardan  tashqari  raqamli  innovatsion  jarayonga  moliyaviy,  information, 

marketing,  patent-litsenziya,  lizing,  frentsayzing,  sotuv  va  boshqa  hizmatlar 

ko’rsatadigan huquqiy va jismoniy shaxslarni ham qo’shishimiz mumkin. Yanada 

aniqroq qilib aytganda, raqamli innovatsion faoliyat sub’ektlari quyidagilardir:

 



 

Raqamli 

innovatsionfaoliyatningvainnovatsionhizmatningalohidako’rinishlaribo’lganilmi

y-ishlabchiqarishtashkilotlarivatexnopolislar, 

texnoparklar, 

innovatsionmarkazlar, 

innovatsion-

investitsionvabiznesmarkazlarko’rinishidagituzilmalar; 



 

Raqamli 

mahsulot 

yaratadigan 

ilmiyvailmiy-tekshirishtashkilotlari 

(

akademikvatarmoqilmiyinstitutlari,  konstruktorlikbyurolari,  laboratoriyalar, 

tajribamaydonlari, oilyta’limmuassasalari

); 



 

Raqamli  mahsulot  hosil  qiladigan  yirik  va  o’rtacha kattalikdagi  korxona va 

tashkilotlar; 



 

Raqamli mahsulotlar yaratadigan kichik investitsion tashkilotlar va firmalar; 



 

Raqamli iqtisodiyot muammolari bilan shug’ullanadigsn innovatsion, ilmiy-

tekshiruv va ishlab chiqarish yo’nalishidagi tashkilotlarning hizmatchilari; 



 

Raqamli  iqtisodiyot  sohasida  yuksak  iqtidorga  ega  bo’lgan  olim,  ixtirochi, 

dasturchi va malakali mutaxassislar. 

Huquqiy nuqtai-nazardan, raqamli innovatsion tadbrirkorlik faoliyati sub’ektlari 

deb,  ilmiy-texnik  yo’nalishlarda  huquqiy  shaxs  hosil  qilmasdan  tadbirkorlik 

qilaoytgan shaxslar (

ya’ni individual tadbirkorlar

) ham tushunilib, ular bu faoliyat 

turi  bilan  shug’ullanish  uchun  guvohnomalar  olgan  bo’lishlari  lozim.  Raqamli 

innovatsion  tadbirkorlik  faoliyatining  bunday  sub’ektlariga  iqtisodiyotning  turli 

sohalarida  yangiliklar  yaratib,  ularni  amaliyotga  tadbiq  etadigan  ixtirochilarni, 

konstruktorlarni,  ratsionalizatorlarni,  komp’yuter  dasturchilarini,  frilanserlarni, 

dizaynerlarni  (

shu  jumladan,  web-dizaynerlarni

),  arxitektorlarni,  texnologlarni  va 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

boshqa ijodiy soha sub’ektlarini kiritish mumkin. Raqamli innovatsion faoliyatning 

yetakchi  sub’ektlariga  esa  innovatsion  g’oyalarni  konkret  loyihalarga 

aylantiradigan va buning natijasida foyda ko’rinishidagi moliyaviy natija oladigan 

tijoriy  tashkilotlarni  kiritish  mumkin.  Shuning  uchun  raqamli  innovatsion 

tadbirkorlik  faoliyatining  sub’ektlariga  mulk  ko’rinishidan  qat’iy  nazar,  ilmiy-

tekshirish  va  loyiha-konstruktorlik  tashkilotlari,  iqtisodiyotning  turli  sohalaridagi 

korxona va tashkilotlar hamda oliy o’quv yurtlari ham kiradi. Raqamli innovatsion 

faoliyatga hizmat ko’rsatuvchi sub’ektlarni esa alohida guruhga ajratish mumkin. 

Xuddi  shular  raqamliinnovatsion  infratuzilmaning  elementlari  hisoblanadi. 

Raqamli  innovatsion  faoliyat  sub’ektlari  o’zlarining  xududiy  ko’rsatgichlariga 

ko’ra,  asosiy  funktsiyalariga  ko’ra,  tashkiliy  elementlariga  ko’ra,  innovatsion 

jarayonning  tugallanganligiga  ko’ra  va  bilimlar  yaratish  jarayoniga  ko’ra 

farqlanishlari mumkin. Yuqori darajada ilmiy bilimlar talab qiladigan va murakkab 

innovatsion g’oyalarning amalga oshirilish jarayonida quyidagi turdagi tadbirkorlik 

tashkilotlari birlashmalari muhim ahamiyat kasb etadi: konsortsiumlar, kontsernlar, 

holding-kompaniyalar,  moliya-ishlab  chiqarish  guruhlari,  assotsiatsiyalar  va 

huquqiy  shaxslar  birlashlamalari.  Bunday  birlashmalar  ichida  asosiy  ahamiyatni 

yirik  raqamliinnovatsion  loyihalarni  amalga  oshira  oladigan