Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Global  Registr

  bo‘yicha  uch  o‘lchamli  qidirishni  amalga  oshirishi 

mumkin. Shu sababli korporativ arxivlar, axborot bo‘yicha mutaxassislar, personal 

tanlash  bo‘yicha  mutaxassislar  va  biznes  uchun  zarur  axborot  xarid  qilish  bilan 

shug‘ullanadigan  boshqa  mutaxassislarga  zarurat  qolmaydi.Ikkinchidan,  smart-

shartnomalarshartnoma  tuzish  harajatlarini,  shartnomalar  bajarilishini  va  to‘lovlar 

o‘tkazilishi  ustidan  nazoratni  sezilarli  darajada  pasaytiradi.  Qog‘oz  shaklidagi 

hujjatlarga  ehtiyoj  sezmaydigan  bu  dasturlar  shablonlar  tizimi  orqali  shartlarni 

ifodalaydi,  tashqi  manbalardan  to‘plangan  keng  axborotlar  va  qoidalar  to‘plami 

asosida  axborotni  muhokama  qiladi,  qabul  qiladi  yoki  inkor  etadi,  ish  natijalarini 

bajarishga  va  tranzaksiyalar  amalga  oshirishga  talablarnibelgilaydi.Uchinchidan, 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

tashkilot  doirasidan  tashqarida  bu  resurslarning  barchasini  muvofiqlashtirish 

harajatlari  sof  nominal  bo‘ladi  –korxona  dasturiy  ta’minoti  bajariladigan 

serverlarda  ishlashiga  elektrenergiyasi  uchun  to‘lovlar  kerak  bo’ladi,  xolos. 

Korxona  yollagan  odamlar,  tashkilotlar  va  zavodlarni  boshqarish  uchun 

byurokratiya  tizimi  talab  etilmaydi.  Yangi  platforma  yordamida  mijozlar  uchun 

qiymat va mulkdorlar uchun boylik yaratishga an’anaviy menejment yoki ierarxiya 

umuman  yoki  deyarli  talab  qilinmaydigan  yangi  tashkilotlarni  tasavvur  qilish 

unchalik  qiyin  emas.  Va  nihoyat,  ishonch  asosidagi  munosabatlar  o‘rnatish 

harajatlarni  nolga  yaqinlashtiradi.  Ishonch  tashkilotga  emas,  blokcheyn  ishini 

ta’minlaydigan  ko‘plab  odamlarning  birgalikdagi  ommaviy  ishlariga,  dasturiy 

kodni tekshirish va havfsizlik hamda funksionallikka bog‘liq bo‘lib qoladi. 

Taqsimlangan  mustaqil  korxonani  qanday  tashkil  qilish  mumkin?  Bunday 

kompaniyakeng  funksionalga–oldindan  belgilangan  reglament  asosida  ma’lum 

doiradagi vazifalarni yoki kengroq biznes-funksiyalarni bajaradigan agentlarga ega 

bo‘lishi 

lozim. 

Individual 

shaxslar, 

potensial 

aksiyadorlar 

yoki 

foydalanuvchilarning  jamoalari  yoki  tashkilotlar  quyidagi  ko‘rsatkichlarni 

belgilagan holda bunday korxonalar ochishlari mumkin: 

1. 

qiymatga  yo‘naltiriganlik

:  dunyoni  o’zgartirish  va  qiymat  yaratish  yoki  uni 

o‘zgartirish uchun zarur bo‘lgan jarayonlarni tushunish. 

2. 

bajarishi  lozim  bo‘lgan  vazifa

:  tashkilot  mavjudligidan  qanday  ma’no 

kutiladi? Bu korxonani nima uchun tashkil qilyapmiz? 

3. 

konstitutsiya

:  tashkilotning  umumiy  maqsadlari  va  u  qiymat  yaratadigan 

qoidalarni tavsiflash lozim. 

4. 

ish  usullari

:  masalan,  tashkilot  qiymat  yaratishda  o‘zini  qanday  tutishi,  u 

qanday  moliyalashtirilishi  (

kraudfanding  orqali,  ilk  bosqichda  an’anaviy 

investitsiyalar orqali, foyda hisobidan

), resurslarni qanday xarid qilish zarur. 

5. 

mehnatning odamlar va mashinalar o‘rtasida taqsimlanishi:

 yaqin istiqbolda, 

aftidan, yaratilayotgan tizimda odamlar rahbarlik qilishi lozim. 

6. 

dastur  funksiyalari

: korxona tashqi shartlar o‘zgarishini qanday aniqlaydi va 

ularga qanday javob qaytaradi. 

---