Toshkent moliya instituti "pensiya ishi" kafedrasi "davlat xaridi"

                                           
28
  O’zR  Vazirlar  Mahkamasining  2000  yil  21  noyabrdagi  456-sonli  Qarori  bilan  tasdiqlangan  “Xom  ashyo, 
materiallar, butlovchi qismlar va jihozlarni sotib olish yuzasidan tender savdolarini o’tkazish to’g’risidagi Nizom”. 

---

Byudjet  tashkilotlarida  baholar  monitoringining  tashkil  etilishida  byudjet 
mablag’laridan maqsadli foydalanish ustidan nazoratni kuchaytirish uch bosqichli 
nazoratni to’liq joriy qilishni taqozo etadi. Ya’ni, byudjet tashkiloti kontragentdan 
tovarlar  sotib  olish  (ishlar  bajarish,  xizmatlar  ko’rsatish)  to’g’risida  ofertani 
(taklifni)  qabul  qilib  olganidan  so’ng,  shartnomani  aktseptlaydi  (imzolaydi)  va 
g’aznachilik bo’limidan ro’yxatdan o’tkazish uchun taqdim etadi.  
Yuridik  majburiyat  vujudga  kelishi  uchun,  shartnomaning  ro’yxatdan 
o’tkazilishi talab qilinadi.  
G’aznachilikda  yuridik  majburiyat  vujudga  kelishidan  avval, 
dastlabki 
nazoratni
 amalga oshirish imkoniyati mavjud bo’lib, bu narxlar monitoringi orqali 
ta’minlanadi.  
Bunda  byudjet  tashkiloti  sotib  olmoqchi  bo’lgan  tovarlar  (ishlar,  xizmatlar 
narxi)  muqobil  etkazib  beruvchilar  baholari  bilan  taqqoslanadi.  Muqobil  etkazib 
beruvchilar to’g’risida ma’lumot to’plashning turli usullari mavjud. Masalan, tovar 
xom-ashyo  birjalari,  bozorlardan  ma’lumotnomalar,  raqobatchi  tashkilotlardan 
tijorat  takliflari  olish,  ommaviy  axborot  vositalari  va  ixtisoslashtirilgan  reklama 
nashrlaridagi ma’lumotlarni umumlashtirish mumkin.  
Bitta  shartnoma  bo’yicha  100  ming  AQSh  dollari  ekvivalentidan  kam 
summaga  tovar  etkazib  berilishi  bo’yicha  shartnomalarni  tuzish,  2009  yil  16 
sentyabrda  ro’yxatgan  olingan  2007-sonli  “Davlat  byudjetining  g’azna  ijrosi 
qoidalari”ga asosan tartibga solinadi.  
O’zbekistonda  ishlab  chiqariluvchi  tovarlar  vositachilarsiz,  aynan,  ishlab 
chiqaruvchining  o’zidan  sotib olinishi,  chetdan keltiriluvchi  tovarlar  esa,  bevosita 
import qiluvchidan tovarlarni yuqori baholarda xarid qilishni oldini oladi
29
. 
Hozirgi  kunda  moliya  organlarida  baholar  monitoringini  tashkil  etishning 
huquqiy  asosi  bo’lib,  Vazirlar  Mahkamasining:  2000  yil  21  noyabrdagi  456-sonli 
Qarori bilan tasdiqlangan “Xom ashyo, materiallar, butlovchi qismlar va jihozlarni 
sotib olish yuzasidan tender savdolarini o’tkazish to’g’risidagi Nizom”, 2000 yil 5 
avgustdagi 
305-sonli 
“Kapital  qurilishda  iqtisodiy  islohotlarni  yanada 
chuqurlashtirish bo’yicha qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida”gi qarori; 2003 yil 
3  iyuldagi  302-sonli  “O’zbekiston  Respublikasi  hududida  kapital  qurilishda 
konkurs savdolari to’g’risida”gi qarori (va ushbu qarorning ilovasi) hamda Moliya 
vazirligining tegishli buyruqlari asos bo’lib hisoblanadi. 
Davlat  xaridini  amalga  oshirishning  shaffofligini  ta’minlashda  va  davlat 
mablag’laridan  manzilli  foydalanishni  tashkil  etishda,  davlat  tashkilotlarining 
majburiyatlarini ro’yxatdan o’tkazish muhim jarayoni hisoblanadi. 
Davlat  byudjeti    ijrosining  g’aznachilik  tizimining  joriy  etilishi  bilan,