Toshkent moliya instituti "pensiya ishi" kafedrasi "davlat xaridi"

KICHIK BIZNES VA 
XUSUSIY 
TADBIRKORLIKNIN
G  AFZALLIKLARI
 
Mustaqillik
 
Tezkorlik
 
Moslashuvchanlik
 
Aholi ishonchi
 
Bir necha yo’nalishni 
birlashtirish imkoniyati
 
Kam harajat
 
Uzoq va qisqa muddatda 
foyda olish imkoniyatlari
 

---

boshqaruv harajatlari bunga misol bo’la oladi. 
Tezkor moddiy foydaga bo’lgan imkoniyatlar – yani tadbirkor oylik bilan bir 
qatorda biznesdan tushadigan barcha foydaning egasi hisoblanadi. 
Uzoq 
muddatda  foyda  olish  imkoniyati  kattaligi  -    ya’ni  tadbirkor  o’zining  firmasiga 
investitsiyalarni kiritishi bilan, ushbu firmaning yanada rivojlanishi va kerak bo’lib 
qolgan holda esa bu biznesni osonlikcha katta foydaga sotish imkoniyati borligini 
his  qiladi.  Bu  faktor  esa  ko’p  tadbirkorlarni  o’ziga  jalb  qilib  kichik  biznse  bilan 
shug’ullanishga undaydi.  
O’zbekistonda  ijtimoiy  yo’naltirilgan  bozor  iqtisodiyotini  barpo  etishning 
asosiy  maqsadlaridan  biri  mamlakatda  kichik  biznes  va  xususiy  tadbirkorlik 
shakllarini  ustuvor    rivojlantirishdan  iborat.  Bu  maqsadni  amalga  oshirish  uchun 
iqtisodiy  islohotlar  o’tkazildi,  uning  rolini  oshirish  uchun  yirik  institutsional 
asoslar  yaratildi.  Tadbirkorlik  faoliyatini  tashkil  etish  va  uni  kafolatlovchi 
huquqiy-me’yoriy  hujjatlar,  tadbirkorlarga  ko’maklashuvchi  nodavlat  tashkilotlar, 
korxonalar  shular  jumlasiga  kiradi.  O’zbekistonda  xususiy  tadbirkorlik  va  kichik 
biznes korxonalari majmuini tashkil etish muvaffaqiyatli bormoqda.  
Kichik  biznes  faoliyati  bilan  shug’ullanuvchi  korxonalar  davlatga  bog’liq 
bo’lmagan  holda,  ya’ni  katta  kapital  mablag’larsiz  o’zlari  ish  joylarini  joriy 
etishlari,  hozirgi  davrda  bizda  vaqtinchalik  mavjud  bo’lgan  tovarlar  tanqisligini 
kamaytirishlari va, hattoki, bu tanqislikni butunlay yo’qotishlari mumkin. Hozirgi 
jamiyatimizda  kichik  korxonalar  faoliyatini  ayrim  kishilarning  extiyojlarini 
qondirish  sari  yo’naltirish  zarur.  Bu  narsa  maishiy  xizmat  ko’rsatish  hamda  xalq 
iste’moli  tovarlari  ishlab  chiqarish  sohalarida  yaqqol  ko’rinmoqda.  Kichik 
korxonalar  texnologiya  yangiliklarini  joriy  etishda  ham  g’oyat  katta  ahamiyatga 
ega. 
Kam  xarajat  hisobiga  yangi  ish  o’rinlari  yaratish  imkoniyati,    yirik  biznes 
kirib bora olmaydigan bozor segmentlarini egallay olish qobiliyati, ayniqsa, xizmat 
ko’rsatish  sohasida  va    uncha  katta  bo’lmagan  mahalliy  resurs  bazalarini 
o’zlashtirishda juda qulay tashkiliy shakl ekanligi kichik biznesni rivojlantirishning 
ahamiyati  beqiyosligini  ko’rsatadi.    Shu  sababli  ham  kichik  biznesni  jadal 
rivojlantirish  masalasi  mahsulot  ishlab  chiqarishni  mahalliylashtirish,  xizmat 
ko’rsatish sohasini rivojlantirish va shuningdek, mamlakatning eksport salohiyatini 
oshirish masalalari bilan chambarchas bog’langan. 
Mamlakatimizda 
amalga 
oshirilayotgan 
iqtisodiy 
islohotlarni 
chuqurlashuvida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik alohida ahamiyatga egadir.  
Mamlakatimizda  kichik  biznes  korxonalarini  davlat  tomonidan  qo’llab-
quvvatlanishi  natajasi  o’laroq,  YaIM  tarkibida  kichik  biznes  va  xususiy 
tadbirkorlikning ulushi yildan yilga oshib bormoqda.  (2-rasm)