Toshkent moliya instituti moliyaviy menejment fakulteti

III BOB.  KORXONALAR 

TAVAKKALCHILIGI 

VA 

UNI 

BOSHQARISH ISTIQBOLLARI 

 

55 

3.1  Tavakkalchilikdagi  xavfni  kamaytirish va rentabellikni  oshirish 

yo`llari........................................................................................... 

55 

 

3.2   Innovatsion  faoliyat  va  tavakkalchilik  uyg`unligini  ta`minlash 

istiqbollari...................................................................................... 

 

62 

XULOSA…………………………………………………………………… 

67 

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‟YXATI……………………. 

70 

 

 

 

 

---

5 

 

KIRISH 

Mavzuning  dolzarbligi. 

Bozor  munosabatlari  sharoitida  iqtisodiy 

tavakkalchilikni  hisobga  olish  va  baholash  boshqaruv  nazariyasi  va 

amaliyotining  muhim  tarkibiy  qismi  sifatida  mustaqil  nazariy  va  amaliy 

ahamiyat kasb etadi. Aksariyat boshqaruv qarorlarining tavakkalchilik sharoitida 

qabul  qilinishi  to„liq  axborotlarning  mavjud  emasligi,  o„zaro  qarama-qarshi 

g„oyalar,  ehtimollik  elementlari  va  boshqa  shu  kabi  ko„plab  omillarga  bog„liq 

bo„ladi.

 

Ma‟lumki,  tadbirkorlik  olamidagi  yutuqlar  ko„p  hollarda  tadbirkorlik 

faoliyatining  tanlangan  strategiyasini  qanchalik  darajada  to„g„ri  va  asosli 

ekanligiga  bog„liqdir.  Bunda  jiddiy  vaziyatlar  hisobga  olinishi  lozim. 

Tadbirkorlik  faoliyatini  esa  tavakkalchiliksiz  tasavvur  etish  iqtisodiy 

savodsizlikning  bir  ko„rinishi  bo„ladi  deb  o„ylaymiz.  Umumjahon  amaliyotida 

qabul qilingan tadbirkorlik va ishbilarmonlik faoliyati to‟g‟risidagi qonunchilik 

hujjatlarida  tadbirkorlikka  mulkiy  mas‟uliyat  va  o„zining  tavakkalchiligi  bilan 

amalga  oshiriluvchi,  daromad  olishga  yo„naltirilgan  fuqarolar  va  ular 

guruhlarining mustaqil, tashabbuskor faoliyati deb ta‟rif beriladi. 

Ko„p  hollarda  tadbirkorlik  mustaqillik,  tashabbuskorlik,  mas‟uliyatlilik, 

faol  izlanuvchanlik,  jo„shqinlik  va  chaqqonlik  kabi  xislatlar  bilan  tavsiflanadi. 

Bu xislatlarning yagona jamlanmasi iqtisodiy faoliyatga xos bo„lib, to„liq asosli 

holda  tadbirkorlik  yoki  biznes  deb  ataladi.  Tadbirkor  uzluksiz  ravishda  mehnat 

yutuqlarini  ta‟minlash  uchun  o„z  xatti-harakatlarini  takomillashtirib  boradi, 

chunki yutuqlar ishlab chiqarish texnologiyalari va tovar sifatini o„zgartirishga, 

narx, iste‟molchilar doirasi va boshqa ko„plab omillarga bog„liq bo„ladi. 

Muammolar  yechimining  turli  yo„llarini  topish,  tanlash  va  o„zgartirish 

faqat  muqobil  variantlar  mavjudligidagina  mumkin  bo„ladi.  Shu  sabab 

tadbirkorlikning  zaruriy  sharti  izlanishda  va  turli-tumanlik  holatida  iqtisodiy 

faoliyatning  usullarini  tanlash  erkinligida  namoyon  bo„ladi.  Biznesni 

tavakkalchiliksiz tasavvur etish mumkin emas. 

Tavakkalchilikning  kuchayishi  –  bu  mohiyatan  tadbirkorlik  erkinligining 

---

6 

 

aksi  bo„lib,  buning  uchun  o„ziga  xos  to„lov  hamdir.  Bozor  munosabatlari 

sharoitida  yashab  qolish  uchun  texnikaviy  yangilanish,  dadillik  va  jo„shqin 

harakatga  tayaniladi,  bu  esa  o„z  navbatida  tavakkalchilikni  kuchaytiradi. 

Yurtboshimiz  ta‟kidlaganidek  “Ma‟lumki,  biz  mamlakatimizdagi  ishlab 

chiqarish  korxonalarini  modernizatsiya  qilish  va  yangilash,  zamonaviy 

innovatsiyalarga  asoslangan  va  yuksak  samarali  texnologiyalarni  joriy  etish 

bo„yicha o„z oldimizga katta maqsadlar qo„yganmiz”

 1

. 

Demak,  bundan  tadbirkor  tavakkalchilikdan  qochmasligi,  balki  uning 

darajasini  baholay  bilishi  va  tavakkalchilikni  pasaytirish  maqsadida  uni 

boshqara bilishi lozimligi kelib chiqadi. 

Tadbirkorlikning  bosh  xislati  tavakkalchilikdan  qochmaslikda,  balki  uni 

oldindan ko„ra bilishda va uni eng past darajagacha pasaytira olishda namoyon 

bo„ladi.