Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod fakulteti "moliya" kafedrasi

Fond birjasi 

Xususiy fond 

birjasi 

Ochiq huquqiy fond 

birjalari 

Aralash 

mulkchilikdagi fond 

birjalari 

---

- 16 - 

 

2-rasm 

Qimmatli qog’ozlar bozorining tarkibiy 

tuzilmasi

3

 

 

Yuqoridagi  chizmadan  ko’rinib  turibdiki,  fond(birja)  bozoridan  tashqari 

qimmatli qog’ozlarning birjadan tashqari bozori mavjud. Ushbu bozorda depozit 

sertifikatlari, veksellar, depozit jamg’arma sertifikatlari olib sotiladi. Biz bitiruv 

malkaviy ishi ishimiz Respublikamizdagi fond bozorini “Toshkent” Respublika 

fond birjasi rivojlanish bosqichi asosida yoritamiz. 

Xalqaro  amaliyotda  ochiq  huquqiy  fond  birjalari  o’z  faoliyatini  davlat 

tashkiloti maqomida olib boradilar va ular doimiy ravishda davlatning vakolatli 

organlari tomonida nazorat etib boriladi. 

Bunday birjalar faoliyat ko’rsatayotgan mamlakatlarda davlatning vakolatli 

organlari  qimmatli  qog’ozlar  bilan  savdo  sotiq  qilish  tartibini  ishlab  chiqishda 

ishtirok  etadi,  bu  bu  tartibning  amalga  oshirilishini  muvofiqlashtiradi.,  hamda 

nazorat  qilib  boradi.,  fond  birjasi  faoliyat  ko’rsatish  uchun  birja  maklerlarini 

tayinlaydi,  ularni  ishdan  chetlaydi  va  boshqalar.  Fond  birjalarining  bunday 

shakllari  Germaniyadagi  Frankfurt  fond  birjasi  (Frankfurter  Wertpapier 

bourse),Nemis  muddatli  shartnomalar  birjasi(Deutshe  termin  borse  )  va 

Frantsiyadagi Parij fond birjasi (Paris Bourse) shakllangan va o’z faoliyatini olib 

bormoqdalar. 

Aralash  mulkchilikdagi  fond  birjalari  aktsiyadorlik  jamiyatlari  shaklida 

tashkil etiladi, lekin ustav kapitalining 50% dan kam bo’lmagan ulushi davlatga 

                                                 

3

 Tadqiqotni olib borish davomida turli ilmiy adabiyotlar asosida aks ettirildi.