Toshkent moliya instituti mikroiqtisodiy

Taklif egri chizig‘idagi o‘zgarish

Taklifga ta’sir etuvchi omillardan birining o‘zgarishi ham taklif egri chizig‘ining o‘zgarishiga sabab bo‘ladi. Faraz qiling shakaming narxi tushdi. Shakar muzqaymoq tarkibiga kiradi, shuning uchun ham muzqaymoq ishlab chiqarish daromadli hisoblanadi. Bu muzqaymoq taklifining oshishiga sabab bo‘ladi. Muzqaymoq taklifining egri chizig‘i o‘ngga siljiydi.

Rasm 6

Muzqaymoq _{Ben Ja!TV}

narxi

S0.00	0	*	0
G.SQ	0		0
1.00	I		0
1.50	2		2
2 00	3		4
230	4		6
3.00	5		8

® Bozordagi taklif individual

® taklj flaming yigindisi hisoblanadi.

3. 
   Bozor taklifi individual takliflafdan
   

У kelib chiqib aniqlanadi. Narx 2$

bolganda Ben 3ta muzqaymoq 13 ishlab chiqarsa, Jerr>’ 4ta ishlab

chiqaradi. Ushbu narxda bozor taklifi 7 tanitashkil qiladi.

Benning taklifi ф Jarryeing taklifi jjj Bozor taklifi

Muzqaymoq miqdori Muzqaymoq miqdori Muzqaymoq miqdori

5. 
   rasmda taklif o'zgarishi ifodalangan. Shakar narxining tushishi muzqaymoq ishlab chiqarish hajmini oshishiga sabab bo‘lgan. Shuningdek, taklifining kamayishi taklif egri chizig‘ini chapga siljitgan va bu taklifning kamayishi deyiladi.
   

Taklif egri chizig‘ini o‘zgartiradigan bir qancha omillar mavjud bo‘lib, quyida ular bilan tanishamiz:

Xarajatlar. Muzqaymoq ishlab chiqarishda sotuvchilar turli xil xarajatlar qiladi: qaymoq, shakar, ta’m beruvchi preparatlar, muzqaymoq mashinasi, ishlab chiqarish binosi hamda mahsulotni ishlab chiqaradigan va mashinalami boshqaradigan ishchi kuchi xarajatlari.

Yuqorida ta’kidlangan xarajatlardan biri yoki bir nechtasi miqdorinmg oshishi, mahsulot foydaliligini kamaytiradi va taklif qisqarishiga olib keladi. Agar xarajat keskin oshsa, firma yopilishi mumkm va hech qanday muzqaymoq taklifi ham bo‘lmaydi. Shu sababli mahsulot taklifi mahsulotga qilinadigan xarajat miqdori bilan teskari bog‘lanishga ega.

R

miqdori
asm 7

I aUif'c-jfi iiiizig'iilagi

Berilgan narx da ishlah chiqarish taklifining oshishi taklif egri chizig‘ini o‘ngga siljitadi, ishlab chiqarish taklifining kamavishi esa taklif egri chizig‘ini chapga siljitadi.

Texnologiya. Takllfning boshqa bir muhim omili bu xarajatlami muzqaymoqqa aylantiruvchi texnologiyadir. Misol uchun, mexanizatsiyalashgan muzqaymoq mashinasining kashf qilinishi, muzqaymoq ishlab chiqarish uchun zarur bolgan mehnat miqdorini kamaytirdi. Texnologiyadagi rivojlanish mahsulot taklifini firma xarajatlarini qisqartirish orqali o‘stirdi.

Kutish. Firma taklif qlladigan bugungi muzqaymoq miqdori uning kelajakka bo‘lgan ishonchiga bog‘liq bo‘lishi mumkm. Masalan, agar firma kelajakda muzqaymoq narxi oshishiga ishonsa, u joriy

mahsulotning bir qismini omborga joylashtiradi va bugungi taklifini qisqartiradi.