Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

Tovar  bozorlarini  har  tomonlama  tartiblashtirish  bo‟yicha  xalqaro 

tashkilotlar. Ular faoliyatining asosiy maqsadlari quyidagilar: 

  xalqaro  savdo,  shuningdek,    konkret  tovarning  ishlab  chiqarilishi  va 

iste'moli bilan bog‘liq muammolarning qo‘yilishi va tahlil; 

  mazkur  tovar  bozorining  jahon  kon'yunkturasini  o‘rganish,  bozordagi 

ahvol haqida uning qatnashchilarini muntazam xabardor kilib turish; 

---

150 

 

  statistika  ma'lumotlarini  to‘plash,  chop  etish  va  bozorning  iqtisodiy 

tahlilini tayyorlash; 

  mazkur  tovar  bilan  savdo  qilish  muammolari  bo‘yicha  ko‘p  tomonlama 

maslahatlar berilishini tashkil qilish; 

  xom  ashyoni  ishlab  chiqaruvchi  mamlakatlarda  ishlab  chiqarishni 

kengaytirish  va  eksport  imkoniyatlarini  mustahkamlash  bo‘iicha  chora-tadbirlarni 

ishlab  chiqish,  ularga  mos  keladigan  infrastrukturani  rivojlantirish,  xom  ashyoni   

qayta  ishlash,  marketingi  va  taqsimlanishida  ishlab  chiqaruvchi  mamlakatlarning 

qatnashishining  kengayishiga  ko‘maklashish,  atrof-muhitni  muhofazalashni 

yaxshilash,  aniq  xom  ashyo  tovarining  iqtisodiyotini  rivojlantarish  loyihalarining 

tahlili  va  xom  ashyoni  ishlab  chiqaruvchi  mamlakatlar  hukumati  tomonidan 

tavsiyalarni ishlab chiqish. 

Paxta  bo‘yicha  Xalqaro  maslahat  beruvchi  qo‘mita  (PXMq,  International 

Cotton Advisory Committee, ISAS) - bu paxtani ishlab chiqarish, xalqaro savdo va 

iste'mol  sohasida  hamkorlikda  manfaatdor  bo‘lgan  mamlakatlarni  birlashtiruvchi 

hukumatlararo tashkilot. PXMq 1939 yilda AQSh tashabbusi bilan paxta bo‘yicha 

xalqaro konferentsiyada tashkil etilgan edi. 

PXMQning asosiy funktsiyalari quyidagilar: 

  jahon  paxta  bozori  holatini  nazorat  qilish  va  uning  rivojlanishiga  ta'sir 

etuvchi omillarni o‘rganish; 

  paxtaning  jahon  bo‘yicha  ishlab  chiqarilishi,  xalqaro  savdosi,  iste'moli, 

zaxiralari  va  narxlari  haqida  statistik  va  boshqa  axborotni  to‘plash  va  tarqatish, 

shuningdek,  boshqa  tekstil  to‘qimalar  va  matolar  bo‘iicha  axborotlar,  chunki  ular 

paxta bozorining rivojlanishiga ta'sir ko‘rsatadi; 

  jahon  paxta  bozorida  xalqaro  hamkorlikni  rivojlantirishga  yo‘naltirilgan 

aniq  tadbirlarni  o‘tkazish  bo‘yicha  PXMga  a'zo  bo‘lgan  mamlakatlarga  tavsiyalar 

berish; 

  doimiy  qo‘mita  va  uning  har  yillik  sessiyalarida  paxtaning  narxlari 

masalalari bo‘yicha muhokamalarni tashkil etish va o‘tkazish. 

G‘arbiy  marketing  amaliyotidan  ma'lumki,  ba'zi  hollarda  firmalar  "sanoat 

shpionaji"  usullariga  murojaat  qiladilar.  Bunda  tijorat  qimmatlikka  ega  bo‘lgan 

axborotni  uning  egalari  -  firmalar,  jamoat  tashkilotlari,  davlat  muassasalariga 

bildirmasdan, yashirin va ular xohishiga zid holda oladilar. Ko‘pincha manfaatdor 

firmalarning  diqqat-e'tibori  texnologiyalar:  chizmalar,  formulalar,  nusxalar, 

dasturlar, g‘oyalarga qaratiladi; kamdan-kam holda - moliyaviy hujjatlar: schyotlar, 

smeta, shartnomalar, rejalarga e'tibor beriladi.