Toshkent moliya instituti "menejmet" kafedrasi "menejment"

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

143 

 

14-mavzu.Marketing tizimida axborot ta‟minoti 

 

 

1. Marketingda axborotlarning ahamiyati 

2. Marketing axborotlari turlari 

3. Marketing axboroti manbalari 

 

Tayanch  so‟zlar:  marketing,  marketingda  axborot,  zamonaviy  marketing, 

ishlab  chiqarish,  mikro  marketing,  marketing  kompaniyasi  davri,  iste‘molchi, 

marketing  bo‘limi  davri,  konsepsiya,  marketing  konsepsiyasi,  ishlab  chiqarish 

konsepsiyasi, tovar konsepsiyasi. 

 

1. Marketingda  axborotlarning   ahamiyati. 

Mamlakatda iqtisodiyotni rivojlanishi, boshqarish tizimini mukamallashtirish 

axborotlarsiz  amalga  oshirib  bo‘lmaydi.  Axborotlar  milliy  iqtisodiyotning  barcha 

tarmoqlari,  sohalari, bo‘linmalari  (ish  joyidan  tortib  vazirliklargacha) o‘rtasida  va 

ushbu korxona bilan o‘xshash korxonalar va tashkilotlar o‘rtasida uzluksiz axborot 

almashishdan  iborat.  Fan-texnika  taraqqiyoti  o‘sishi  bilan  birga  chiqarilayotgan 

tovarlarning  nomenklaturasi  ham  ortadi,  tez  yangilanadi,  ishlab  chiqarishning 

texnika  bazasi  zamonaviy  va  murakkab  mashinalar  sistemasi  bilan  boyiydi, 

texnologik  jarayonlar  intensivlashadi  va  murakkablashadi,  ishlab  chiqarishni 

ixtisoslashtirish  kengayadi  va  hokazo.  Shuning  uchun  korxonada  foydalanadigan 

axborotlarning  miqdori  keskin  ortadi.  Shuni  aytish  kifoyaki,  hozirgi  zamon 

mashinasozlik  korxonasida  boshqarish  ehtiyoji  uchun  har  soatda  100  mingdan 

ko‘proq  yoki  kuniga  bir  milliongacha  axborot  belgilarini  ishlab  chiqarish  talab 

qilinadi.  Axborotlar  etishmasa,  yoki  ulardan  to‘la  foydalanilmasa,  boshqarishda 

xatoliklarga  yo‘l  qo‘yilishi  mumkin.  Chunki  bunday  holda  rahbar  ishlab 

chiqarishning ahvoli haqida to‘la ma'lumotga ega bo‘lmaydi. Bozor imkoniyatlarini 

yaxshiroq  bilish  va  marketing  muammolarini  echish  uchun  har  qanday  tashkilot, 

korxona  yoki  firmaga  to‘liq  va  haqqoniy  axborot  zarur.  Ular  o‘z  xaridorlarini, 

raqobatchilarini,  vositachilarini  sotish  va  baholar  to‘g‘risidagi  ma'lumotlarga  ega 

bo‘lmasdan  turib,  har  tomonlama  tahlil,  rivojlantirish  va  nazorat  qilishni  amalga 

oshira olmaydilar. 

Mashhur  amerikalik  marketologlardan  biri  shunday  degan  edi:  "Biznesni 

boshqarish  -  bu  uning  kelajagini  boshqarish,  kelajagini  boshqarish  -  axborotga 

egalik qilishdir". Haqiqatdan ham, axborot moliyaviy, xom-ashyo, asbob-uskunalar 

va  ishchi  kuchi  kabi  muhim  boshqarish  resursi  va  ob'ekti  bo‘lib  qolmoqda.  Shu 

bilan  bir  vaqtda,  xorijlik  tadqiqotchilar  ta'kidlaganidek,  bozor  to‘g‘risidagi 

axborotlardan  to‘liq  qoniqqan  korxonani  topish  juda  mushkul.  Ayrimlar  aniq 

ma'lumotlarning  etishmasligidan  nolisalar,  boshqalari  noaniq  axborotning 

ko‘pligidan  noliydilar.  Bundan  tashqari,  axborotning  qanchalik  haqqoniyligini 

aniqlash  ham  muammodir.  Shuning  uchun,  hatto  xorijda  ham  xaridor  bozori 

sharoitida  juda  kamdan-kam  firmalargina  rivojlangan  marketing  axboroti  tizimiga 

ega  ekanliklari  bilan  maqtana  oladilar.  Ularning  ko‘pchiligi  marketing  tadqiqot 

bo‘limlariga ega emaslar, boshqalari o‘z tarkiblarida, sotishni istiqbollash va tahlil 

---

144 

 

qilish  bilan  shug‘ullanuvchi  kichik  bo‘limlarga  egadirlar.  Endi  bizdagi  ahvolga 

kelsak,  bozorning  ahvoli  haqida  axborot  to‘plash  hali  o‘z  rivojining  ilk 

bosqichidadir.  Lekin  yangidan-yangi  talablarning  shiddat  bilan  rivojlanishi, 

marketingning 

baynalminallashuvi, 

raqobatning 

keskinlashishi 

samarali 

axborotlarga egalik qilishni kun tartibiga qo‘ymoqda. Bunga yangi texnikalarning, 

yangi  kompьyuterlar,  nusxa  ko‘chiruvchi  mashinalar,  videomagnitofonlar  va 

boshqalarning keng ko‘lamda ishlatilishi keng imkoniyatlar yaratmoqda.