Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

Sof pul oqimining gorizontal va vertikal tahlili
[
K o‘rsatkichlar
О ‘tgan 
yilning shu 
davrida
Hisobot
davrida
0 ‘zgarishi
0 ‘sis
h
daraj a 
si, %
0 ‘sis
h
daraja
si, %
Sum
ma,
ming
so‘m
Salmo
g‘ i, %
Sum
ma,
ming
so‘m
Salmo 
g‘i, %
Sum
ma,
ming
so‘m
Salmo
g‘i, %
1.
Asosiy 
faoliyatdan sof 
pul oqimi
195,0 487,5 192,0 274,3 -3,0
-10,0
98,5
-1,5
r
Investitsion 
faoliyatdan sof 
pul oqimi
-115,0 -287,5 -212,0 -302,9 -97,0 -323,3 184,3 84,3
3.
Moliyaviy 
faoliyatdan sof 
pul oqimi
-40,0 -100,0 90,0 128,6 130,0 433,3 -225,0
325,0
4.
Natijaviy sof pul 
oqimi
40,0
100,0 70,0 100,0 30,0 100,0 175,0 75,0
Tahlil etishda pul m ablagiari va pul ekvivalentlarining jamlangan 
qatorlari har bitta faoliyat turidan pul m ablagiari va pul ekvivalentlarini 
baholash bilan pul 
oqimining 
ichki o ‘zgarishlari 
va ularning 
tendensiyalariga baho beriladi.
560
A

---

A s o s iy fa o liy a td a n pul o q im in i ta r k ib iy tahlili
№
Ko'rsatkichlar
O 'tgan 
yilning shu 
davrida
Hisobot
davrida
O 'zgarishi
O 'sish
darajas
i, %
O 'sish
Summ
a,
ming
so'm
Salmo
g ‘i,%
Summ
a,
ming
so'm
Salmo
g ‘i,%
Summ
a,
ming
so'm
Salmo
g ‘i, %
daraja 
si, %
1.
Asosiy 
faoliyatdan pul 
m ablag4 lari 
kirimi:
4
426,0
100,0
5
466,0
100,0
I
040,0
100,0
123,5
23,5
1.1
*
Mahsulot (ish, 
xizmat)!ami 
sotishdan tushgan 
pul m ablag'lari
4
342,0
98,1
5
361,0
98,1
I
019,0
98,0
123,5
23,5
1.2
■
Boshqa kirimlar
84,0
1,9
105,0
1,9
21,0
2,0
125,0
25,0
2.
Asosiy 
faoliyatdan pul 
m ab lag iari 
chiqimi:
4
231,0
100,0
5
274,0
100,0
1
043,0
100,0
124,7
24,7
2.1
Щ
Material, tovar, 
ish va xizmatlar 
uchun mol 
yetkazib 
beruvchilarga 
to'langan pul 
m ablag4 lari 
chiqimi
3
095,0
73,2
3
796,0
72,0
701,0
67,2
122,6
22,6
2.2
«
Xodimlar va ular 
nomidan 
to 4langan pul 
m ablag'lari
580,0
13,7
792,0
15,0
212,0
20,3
136,6
36,6 1
2.3
•
Dividendlar va 
foizlar to'lovi
222,0
5,2
198,0
3,8
-24,0
-2,3
89,2
-10,8
2.4
«
Soliqlar va 
yig'im lar 
bo'yicha chiqim
210,0
5,0
284,0
5,4
74,0
7Д
135,2
35,2
2.5
«
Boshqa xarajatlar 124,0
2,9
204,0
3,9
80,0
7,7
164,5
1
561

---

10.4. P u l o q im la r in i b a sh o r a tla sh
Bashoratlash - (grekcha prgognoses - oldindan ko‘rish) moliyaviy 
menejmentda uzoq istiqbolga moliyaviy holatni bir butun holda va turli 
qismlarini o ‘zgartirishni ishlab chiqish tushuniladi. Bashoratlash - bu 
obyektni yoki hodisani kelajakdagi me’yoriy yoki maqbul holatlari, 
ularga erishish va ulami ro‘yobga chiqarishning altemativ yoMlari 
to‘g ‘risidagi ehtimolga yaqin tasavvurni ishlab chiqishdir. Bashoratlash 
- boshqarishning iqtisodiy usullaridan biri boclib, iqtisodiy tizimning 
kelgusidagi holatini aniqlab beruvchi rejalar ishlab chiqish va amalga 
oshirish yoMlari, usullari va vositalari yigMndisidir.
Naqd pul oqimining bashorati biznes rejaning muhim jihatlaridan 
biridir. Bu orqali naqd pul oqimini nazorat qilish, yuzaga kelayotgan 
muammolami oldini olish yoki mavjud imkoniyatlardan foydalanish 
mumkin boMadi.
Naqd pul oqimi bashorati qachon daromad olishni va qachon 
xarajatlami qoplash zarurligini ko‘rsatadi.
Naqd pul oqimi bashoratlari o ‘z ichiga quyidagilami olishi shart: 
sotuvlardan tushgan barcha tushumlar va xaridorlardan olingan naqd 
pullami; barcha xomashyo, qimmatli qog'ozlar, ko‘chmas mulk va 
boshqalar uchun toMovlami; boshqa xarajatlar uchun toMovlami; oylik 
maosh, mukofot va boshqalar bo‘yicha chiqimlami; uskuna va 
texnologiyalar xarid qilishni; kredit, grant yoki korxonaga jalb 
qilinayotgan boshqa resurslami; kredit bo‘yicha toMovlami; soliqlar va 
majburiy toMovlami, ular bo‘yicha qarzlami.
Bashoratlashda оЧа aniqlikni ta’minlash qiyin jarayon. Lekin bu 
aniqlikni risklami to‘g 4ri baholash orqali oshirish imkoni albatta 
mavjud.
Pul oqimini bashoratlash aniq olingan muddatlarga (kelgusi oylar, 
choraklar, yillar kesimida amalga oshiriladi. Uning metodik jihatlarini 
quyida berib o6tishimiz mumkin: