Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil

PO = Tf + Am – A + M
Bu yerda:
Tf – Taqsimlanmagan foyda;
Am – Amortizatsiya;
A – Aktivlar;
M – Majburiyatlar.
Bashoratlash algoritimi quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi
Axborot manbalarini shakllantirish bosqichi. Axborot manbalari sifatida moliyaviy hisobot shakllari olinadi. Xarajatlar tarkibi va ularning salmoq o‘zgarishlari o‘rganiladi.
Koeffitsientlar hisob-kitob qilinadi. Xarajatlar salmog‘i, aylanma aktivlarning aylanuvchanlik koeffitsiyenti, kreditorlik majburiyatlarining aylanuvchanlik koeffitsiyenti aniqlanadi:
Kx =X / ST
Aylanma aktivlarning aylanishi:
Ka = AA / ST * D
Kreditorlik majburiyatlarining aylanuvchanligi:

1. 
   Sotish hajmi bashorati. Korxonaning rivojlanish tendentsiyalari va marketing tadqiqotlari asosida aniqlanadi.
   
2. 
   Davrlar bo‘yicha moliyaviy koeffitsiyentlarni aniqlash. Korxonaning xususiyatlaridan va strategiyalaridan kelib chiqqan holda belgilanadi.
   
3. 
   Moliyaviy hisobotni bashoratlash. Buxgalteriya balansi, moliyaviy natijalar va pul oqimi to‘g‘risidagi hisobotlar bashorati asosida analitik balans tuziladi.
   

Buxgalteriya balansini bashoratlash eng qiyin va murakkab jarayon. Negaki, moliyaviy hisobotning va korxona moliyaviy holatining asosiy jihatlari ushbu hisobot shaklida aks etadi. Uni bashoratlashda ko‘pincha sotishdan tushum hajmining o‘sishidan kelib chiqiladi.
Moliyaviy hisobot elementlarini bashoratlashda quyidagi qoidalarga, shartlarga amal etiladi:
1. O‘zgaruvchan xarajatlar, aylanma aktivlar hajmi va qisqa muddatli majburiyatlar hajmi sotishdan tushumning oshishiga mos ravishda oshadi.
Asosiy vositalarning o‘sishi belgilangan o‘sish darajasiga mos ravishda oshadi.
3. Boshqa uzoq muddatli aktivlar summasi o‘zgarishsiz qoladi.
4. Uzoq muddatli majburiyatlar o‘zgarishsiz olinadi.
5. Xususiy kapital elementlari: ustav kapitali, sotib olingan xususiy aksiyalar, qo‘shilgan kapital, rezerv kapitali, kelgusi davr xarajatlari zaxirasi o‘zgarishsiz olinadi.
6. Taqsimlanmagan foyda bashoratlangan foyda normasi va to‘lanadigan dividendlari summasidan kelib chiqqan holda hisob-kitob qilinadi.: