Asosiy faoliyatning foydasi (zarari) (satr 030-040+090)
100
454 607 646
1 415 400 093
960 792 447
3.12
Moliyaviy faoliyatning daromadlari:
110
Dividendlar shaklidagi daromadlar; foizlar shaklidagi daromadlar; moliyaviy ijaradan daromadlar; valyuta kursi farqidan daromadlar; moliyaviy faoliyatning boshqa daromadlari
120-160
269 112 080
506 789 162
237 677 082
188.1
Moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar:
170
Foizlar shaklidagi xarajatlar; moliyaviy ijara bo‘yicha foizlar shaklidagi xarajatlar; valyuta kursi farqidan zararlar; moliyaviy faoliyat bo‘yicha boshqa xarajatlar
Foyda solig‘ini to‘lagunga qadar foyda (zarar) (satr 220+/-230)
240
564 672 426
1 088 734 205
524 061 779
192.9
Foyda solig‘i
250
16 304 363
30 730 577
14 426 214
188.4
Foydadan boshqa soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar
260
40 674 456
83 965 344
43 290 888
206.4
Hisobot davrining sof foydasi (zarari) (satr 240-250-260)
270
507 693 607
974 038 284
466 344 677
192.1
Korxonada o‘tgan yilga nisbatan barcha ko‘rsatkichlar bo‘yicha ijobiy natijalarga erishilgan.
Jumladan:
- sotishdan yalpi foyda summasi o‘tgan yilga nisbatan 1 131 910 666 ming so‘mga yoki 224.2 foizga ortgan;
- davr xarajatlari o‘tgan yilga nisbatan 184 442 245 ming so‘mga yoki 133.2 foizga o‘sgan;
- moliyaviy faoliyatdan daromadlar 237 677 082 ming so‘mga yoki 188.1 foizga oshgan;
- moliyaviy faoliyatdan xarajatlar 674 407 750 ming so‘mga yoki 523.9 foizga ortgan;
- umumjo‘jalik faoliyati natijasi 524 061 779 ming so‘mga yoki 192.9 foizga ortgan;
- foyda solig‘ini to‘lagunga qadar foyda summasi o‘tgan yilga nisbatan 524 061 779 ming so‘mga yoki 192.9 foizga ortgan;
- sof foyda summasi o‘tgan yilga nisbatan 466 344 677 ming so‘mga yoki 192.1 foizga ortgan.
9.12. Byudjetga to‘lovlar va ajratmalarning tahlili
Byudjetga to‘lovlar va ajratmalar deganda korxonalarning soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlari bo‘yicha majburiyatlari tushuniladi. Ushbu majburiyatlar qisqa muddatli majburiyatlar hisoblanadi. Chunki qonunchilikka muvofiq ular joriy davrda qoplanishi zarur.
Soliqlar deganda – muayyan miqdorlarda undiriladigan, muntazam, qaytarib berilmaydigan va beg‘araz xususiyatga ega bo‘lgan, byudjetga yo‘naltiriladigan majburiy pul to‘lovlari tushuniladi64.
Boshqa majburiy to‘lovlar deganda – davlat maqsadli jamg‘armalariga majburiy pul to‘lovlari, bojxona to‘lovlari, shuningdek‚ vakolatli organlar hamda mansabdor shaxslar tomonidan yuridik ahamiyatga molik harakatlarni to‘lovchilarga nisbatan amalga oshirish uchun, shu jumladan muayyan huquqlarni yoki litsenziyalar va boshqa ruxsat beruvchi hujjatlarni berish uchun to‘lanishi lozim bo‘lgan yig‘imlar, davlat boji tushuniladi65.
Soliqlarga quyidagilar kiradi: 1) yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i;
2) jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i;
3) qo‘shilgan qiymat solig‘i;
4) aksiz solig‘i;
5) yer qa’ridan foydalanuvchilar uchun soliqlar va maxsus to‘lovlar;
6) suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq;
7) mol-mulk solig‘i;
8) yer solig‘i;
10) benzin, dizel yoqilg‘isi va gaz ishlatganlik uchun olinadigan soliq.
Boshqa majburiy to‘lovlar jumlasiga quyidagilar kiradi: 1) davlat maqsadli jamg‘armalariga majburiy to‘lovlar:
- yagona ijtimoiy to‘lov;
- byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasiga fuqarolarning sug‘urta badallari;
- davlat maqsadli jamg‘armalariga majburiy ajratmalar;
Respublika yo‘l jamg‘armasiga yig‘imlar;
2) davlat boji;
3) bojxona to‘lovlari;
4) ayrim turdagi tovarlar bilan chakana savdo qilish va ayrim turdagi xizmatlarni ko‘rsatish huquqi uchun yig‘im.
Soddalashtirilgan tartibida to‘lanadigan soliqlarga:
- yagona soliq to‘lovi;
- yagona yer solig‘i;
- tadbirkorlik faoliyatining ayrim turlari bo‘yicha qat’iy belgilangan soliq.
Shuningdek, davlat umummilliy dasturlarini amalga oshirish davrida tegishli jamg‘armalar tashkil etilishi mumkin bo‘lib, ularga qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda majburiy to‘lovlar belgilanadi.
Soliq va majburiy to‘lovlar bo‘yicha korxonalarning majburiyatlariga quyidagilar kiradi:
- o‘z soliq majburiyatlarini o‘z vaqtida va to‘liq hajmda bajarishi;
- qonun hujjatlariga muvofiq buxgalteriya hisobini yuritishi, moliyaviy va soliq hisobotini tuzishi;
- davlat soliq xizmati organlariga va boshqa vakolatli organlarga imtiyozlar olish huquqini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishi;
- soliq tekshiruvlari o‘tkazilayotgan vaqtda davlat soliq xizmati organlariga soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni hisoblab chiqarish, to‘lash bilan bog‘liq hujjatlar hamda ma’lumotlarni taqdim etishi;
- davlat soliq xizmati organlarining va boshqa vakolatli organlarning hamda ular mansabdor shaxslarining qonuniy talablarini bajarishi, shuningdek‚ mazkur organlarning, ular mansabdor shaxslarining qonuniy faoliyatiga to‘sqinlik qilmasligi shart.
Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning tahlili quyidagi bosqichda amalga oshiriladi:
- soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar bo‘yicha ishonchli va to‘liq axborot manbaini shakllantirish;
- soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar bo‘yicha korxona va soliq organidagi ma’lumotlarni taqqoslash;
- soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarning o‘zgarish dinamikasini aniqlash;
- soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar o‘zgarishiga ta’sir qiluvchi omillarni aniqlash va ularning ta’sirini hisoblash;
- soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlar tahlili yuzasidan yakuniy xulosalarni shakllantirish;
- ichki va tashqi imkoniyatlardan natijaviy omilga ta’sir etishini boshqarish yuzasidan qarorlarni tayyorlash va realizatsiya qilish.
