Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil

O‘AMM = (XK + UMKQ) – UMA

Bu yerda:

XK – xususiy kapital;
UMKQ – uzoq muddatli kredit va qarzlar;
UMA - uzoq muddatli aktivlar.

“O‘zbekiston temir yo‘llari” AJning o‘z oborot mablag‘lari naqdligini tahlili

Ko‘rsatkichlar	Davr boshi	Davr oxiri	Farqi
Xususiy kapital (O‘z mablag‘lari manbasi)	7 745 794 466	10 124 233 076	2 378 438 610
Uzoq muddatli kreditlar va qarzlar	4 675 490 146	12 304 013 149	7 628 523 003
Uzoq muddatli aktivlar	10 219 731 945	12 593 199 960	2 373 468 015
O‘z oborot mablag‘lari naqdligi	2 201 552 667	9 835 046 265	7 633 493 598

O‘z oborot mablag‘lari naqdligi o‘tgan yilga nisbatan 7 633 493 598 ming so‘mga ortgan. Bu o‘zgarish xususiy kapital summasining 2 378 438 610 ming so‘mga ortishi va uzoq muddatli kreditlar summasining keskin ravishda, ya’ni 7 628 523 003 ming so‘mga ortishi hisobiga ro‘y bergan.

Korxona kreditga layoqatliligini baholashda tahlikalar tahlili alohida o‘rganiladi. Tahlikalar tahlilining maqsadi – kredit berish imkoniyatlari va darajasini himoyalanganlik darajasini baholashga qaratilgan.
Korxonalar kreditga layoqatliligi tahlilida:

• 
  baholash ko‘rsatkichlari dinamikasiga;
  
• 
  buxgalteriya balansini tarkibiy tuzilishiga;
  
• 
  aktivlar va foydaning sifatiga;
  
• 
  pul tushumlarining kutilishiga;
  
• 
  moliya-xo‘jalik faoliyatining asosiy yo‘nalishlariga muhim ahamiyat qaratiladi.
  

Kreditga layoqatlilik tahlilini miqdoriy ko‘rsatkichlar qatorida quyidagi asosiy baholash ko‘rsatkichlari tahlil etiladi:

• 
  likvidlilik koeffitsiyentlari;
  
• 
  o‘z va qarz mablag‘lari nisbati koeffitsiyenti;
  
• 
  aylanuvchanlik va rentabellik ko‘rsatkichlari.
  

Kreditlarning muddatligi uning zaruriy sharti hisoblanadi. Shu sababli kredit resurslarini uzoq va qisqa muddatlarga jalb etishda uning qaytarilishiga muhim ahamiyat qaratiladi. Kredit resurslari kechiktirilgan to‘lovlar yuzasidan foizlar summasi bilan birgalikda qaytariladi.
Agar to‘lovlar va foizlar o‘z vaqtida amalga oshirilsa, ushbu mijozning kreditor oldidagi ishonchi ortadi. Bu holat esa mijozning kredit tarixiga yoziluvchi eng muhim jihatdir.