Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliyaviy tahlil



Download 6,69 Mb.
bet277/296
Sana02.03.2023
Hajmi6,69 Mb.
#915824
1   ...   273   274   275   276   277   278   279   280   ...   296
Bog'liq
Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova moliy

O‘zbekiston temir yo‘llari AJning jamlangan buxgalteriya balansi

Ko‘rsatkichlar

2017 -2018 yy.

AKTIV

01.01.2017 y.

01.04.2017 y.

01.07.2017 y.

01.10.2017 y.

01.01.2018 y.

1. Uzoq muddatli aktivlar

10 219 731 945

11 151 959 813

11 195 178 476

11 778 032 823

12 593 199 960

Asosiy vositalar boshlang‘ich qiymati

10 527 417 487

11 341 824 771

13 056 620 251

13 186 532 286

14 773 593 626

Asosiy vositalar eskirish qiymati

3 423 307 367

3 788 793 507

3 945 211 086

4 125 679 858

4 320 658 666

Asosiy vositalar qoldiq qiymati

7 104 110 120

7 553 031 264

9 111 409 165

9 060 852 428

10 452 934 960

Nomoddiy aktivlar qoldiq qiymati

417 151

335 519

526 894

435 179

345 379

Kapital qo‘yilmalar

2 834 711 892

3 308 810 890

1 783 170 063

2 396 325 565

1 572 602 311

Boshqa uzoq muddatli aktivlar

280 492 782

289 782 140

300 072 354

320 419 651

567 317 310

2. Joriy aktivlar

2 978 372 713

3 522 490 664

4 234 880 927

10 571 776 648

11 683 693 105

Ishlab chiqarish zaxiralari

819 530 511

761 929 334

807 974 274

805 958 807

1 047 437 972

Kelgusi davr xarajatlari

1 366 091 169

1 926 260 257

2 439 824 162

8 466 493 743

8 441 062 224

Pul mablag‘lari

171 917 383

167 990 329

198 395 625

199 248 750

468 669 767

Boshqa joriy aktivlar

117 495 315

114 011 429

118 290 042

112 380 694

160 480 738

Debitorlar, jami

503 338 335

552 299 315

670 396 824

987 694 654

1 566 042 404

Shu jumladan:
















Xaridor va buyurtmachilar bilan hisob-kitoblar

163 855 350

162 134 584

179 194 017

304 669 491

268 038 094

Byudjetga avans to‘lovlari

7 740 384

6 510 004

8 801 153

5 388 750

5 252 951

Aktiv bo‘yicha jami

13 198 104 658

14 674 450 477

15 430 059 403

22 349 809 471

24 276 893 065

PASSIV

01.01.2017 y.

01.04.2017 y.

01.07.2017 y.

01.10.2017 y.

01.01.2018 y.

1. O‘z mablag‘lari manbasi

7 745 794 466

8 567 616 791

8 644 944 914

8 963 743 430

10 124 233 076

Ustav kapitali

614 384 306

614 384 306

614 384 306

614 384 306

828 202 670

Rezerv kapitali

5 737 851 427

6 360 555 463

6 480 827 061

6 590 488 428

8 121 422 920

Taqsimlanmagan foyda

507 693 607

416 753 023

344 928 794

160 996 840

223 400 675

Boshqa manbalar

885 865 126

1 175 923 999

1 204 804 753

1 597 873 856

951 206 811

2. Majburiyatlar

5 452 310 192

6 106 833 686

6 785 114 489

13 386 066 041

14 152 659 989

Uzoq muddatli bank kreditlari va qarzlari

4 675 490 146

5 329 297 527

5 927 142 095

12 154 367 349

12 304 013 149

Boshqa majburiyatlar

14 744 216

12 729 877

10 091 394

9 142 953

8 878 479

Kreditorlik majburiyatlari, jami

762 075 830

764 806 282

847 881 000

1 222 555 739

1 839 768 361

Shu jumladan:
















Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga majburiyatlar

219 818 890

177 094 949

250 590 908

306 494 641

514 650 184

Byudjetga majburiyatlar

20 798 130

35 632 293

40 718 997

40 080 238

62 317 043

Balans passivi bo‘yicha jami

13 198 104 658

14 674 450 477

15 430 059 403

22 349 809 471

24 276 893 065

O‘zbekiston temir yo‘llari” AJ ning moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisoboti (2016-2017 yy.)



Ko‘rsatkichlar nomi

2017 yil

2016 yil

Mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan sof

5 180 801 340

3 362 225 550

Sotilgan mahsulot (ish va xizmat)larning tannarxi

3 191 287 162

2 474 622 038

Mahsulot (ish va xizmat)larni sotishning yalpi foydasi

1 989 514 178

887 603 512

Davr xarajatlari

752 744 444

568 302 199

Boshka operatsion xarajatlar

178 630 359

135 306 333

Asosiy faoliyatning foydasi

1 415 400 093

454 607 646

Moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlar

833 455 050

159 047 300

Moliyaviy faoliyatning daromadlari

506 789 162

269 112 080

Daromad (foyda) solig‘ini to‘lagunga qadar foyda

1 088 734 205

564 672 426

Favquloddagi foyda va zararlar

0

0

Daromad (foyda) solig‘i

30 730 577

16 304 363

Foydadan boshqa soliqlar va yig‘imlar

83 965 344

40 674 456

Hisobot davrining sof foydasi

974 038 284

507 693 607

Nazorat uchun savollar

Raqobatdosh iqtisodiyotda xo‘jalik subyektlarining moliyaviy holatini reyting baholashning zaruriyatini tushuntiring?


Reyting baholash amaliyoti qaerlarda ko‘llanilmoqda va uning amaliy tajribalari?
O‘zbekistonda korxonalar faoliyati reytingini baholash nazariyasi, metodologiyasi va amaliyotini tushuntiring?
Korxonalar moliyaviy holatini reyting baholashda qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlar tizimi qanday ko‘rsatkichlar kiradi?
Reyting baholashda qo‘llaniladigan usullarni tushuntiring?
Korxonalar moliyaviy holatni va samaradorligini ifodalovchi kompleks ko‘rsatkichlar bo‘yicha reytingini aniqlash va ularning qiyosiy tahlilini tushuntiring?
Reyting baholash amaliyotida qanday kamchiliklar mavjud?
Korxona iqtisodiy va moliyaviy salohiyati samaradorligi bo‘yicha reyting ko‘satkichlarining qiyosiy tahlilini amalga oshirishda axborotlar qanday olinadi?
Reyting baholash bo‘yicha korxonalarni ranjirlash nima degani?
Moliyaviy holatni reyting baholash bo‘yicha xalqaro tajribalar va ulardan mamlakatimiz tahlil amaliyotida foydalanish imkoniyatlarini izoxlang?


14-BOB. Moliyaviy hisobot elementlarini bashoratlash




14.1. Moliyaviy hisobot elementlarini ahamiyati, maqsadi va tahlil vazifalari.
14.2. Aktivlar, kapital va majburiyatlarni bashoratlash.
14.3. Daromadlar va xarajatlarni bashoratlash: sotish hajmi, mahsulot tannarxi, operatsion daromad va xarajatlar, foyda hajmi va rentabellik darajalarini bashoratlash.
14.4. Pul mabalag‘lari naqdligini bashoratlash.
14.5. Bankrotlik (iqtisodiy nochorlik)ni bashoratlash.
14.6. Bashorat ko‘rsatkichlariga ichki va tashqi omillar ta’siri. Bashorat ko‘rsatkichlariningehtimolligi va ishonchliligini baholash. Bashoratlashdagi kamchiliklar.


14.1. Moliyaviy hisobot elementlarini ahamiyati, maqsadi va tahlil vazifalari


Xo‘jalik yurituvchi subyektlar maqsadi foyda olishga qaratilgan va bu jarayon yakunidagina sarhisob qilinadi. Shunday ekan kelgusida iqtisodiy naf olish maqsadida aktivlardan foydalanish masalaning asosiy sharti hisoblanadi. Kelgusidagi naflik aktivlarning turlariga qarab farqlanishiga ahamiyat qaratsak, bu uzoq muddatli aktivlar va joriy aktivlarda turlicha kechishini ko‘rish mumkin. Shu bilan birga faoliyat turiga qarab ham bu jarayonning davriyliklari turlicha bo‘ladi.


Qo‘yilgan mablag‘larning qanchalik naf keltirishi albatta ma’lum bir muddat, vaqt oralig‘ini talab etishi ham ularni oldindan bashoratlashni talab etadi. Bashoratlash orqali aktivlar, kapital va majburiyatlar, daromad va xarajatlar, foyda va zararlar, kelgusidagi pul oqimlari, aktivlarni moliyalashtirish yuzasidan qo‘shimcha mablag‘lar manbasiga zaruriyat sezilishi hamda ularni hal etish imkoniyati yuzaga keladi.
Kelgusidagi kutilishlarni bashoratlash faqat korxonaning o‘zigagina tegishli omillar ta’sirida o‘zgaradigan jarayon emas, unga ko‘proq tashqi omillar ham ta’sir etadi. Kelgusida erishilishi kutilayotgan natijaga erishish risklarini kamaytirish orqali aniqlikni yuqori normasiga chiqish imkoniyati mavjudligini hisobga olsak, bashoratlash korxonalarning kelajakdagi moliyaviy holati va moliyaviy natijalarini, foyda va zararlarini to‘g‘ri aniqlash va boshqaruvni shunga mos ravishda tashkil etish imkonini beradi.
Korxonalar moliyaviy holatini bashoratlash moliyaviy hisobotning quyidagi birliklari yuzasidan tuzib chiqiladi.

  1. Aktivlar va passivlar balansi bo‘yicha;

  2. Daromadlar va xarajatlar balansi bo‘yicha;

  3. Pul mablag‘lari kirimi va chiqimi balansi bo‘yicha.

Moliyaviy holatni bashoratlash uchun asos bo‘luvchi manba bu moliyaviy hisobotlardir. Joriy yildagi moliyaviy hisobot ma’lumotlari yaqin va uzoq davriylikda bashoratlash uchun iqtisodiy va moliyaviy jihatdan asos vazifasini bajaradi. Korxonaning kelgusidagi rivojlanishi yuzasidan belgilangan topshiriqlardan kelib chiqqan holda moliyaviy hisobotning barcha elementlari qayta korrektirovkalash asosida tuzib chiqiladi. Bashoratlash yakunida bashoratlangan buxgalteriya balansi, bashoratlangan moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisoboti, bashoratlangan pul oqimi to‘g‘risidagi hisobotlari tuzib chiqiladi va ushbu manbalar moliyaviy starategiyani belgilashda muhim manba sifatida qaraladi.
Moliyaviy holatni bashoratlash tahlili mazmunini korxonalarning kelgusidagi moliyaviy ahvoli va undagi o‘zgarishlarni, moliyaviy natijalarni va pul oqimlarini oldidan aniqlash, kelgusidagi iqtisodiy naflikka yo‘naltirilgan boshqaruv qarorlarini tayyorlash uchun zarur bo‘lgan axborotlar bazasini shakllantirishga qaratilgan.
Moliyaviy holatni bashoratlash tahlilining muhim vazifalari sifatida quyidagilarni belgilash mumkin:
- korxona moliyaviy holati, moliyaviy natijalari, foyda va zararlari, pul mablag‘lari kutilishi yuzasidan hisob-kitoblarni amalga oshirish;
- korxonaning aktivlar, kapitali va majburiyatlarining kelgusidagi kutilishlarini bashoratlash orqali buxgalteriya balansini tuzish va korxonaning moliyaviy holatidagi o‘zgarishlarni baholash;
- korxonaning daromadlari va xarajatlari, foyda va zararlarini kelgusidagi kutilishlarini bashoratlash orqali moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobotni tuzish va uning muhim birliklari o‘zgarishiga baho berish;
- pul oqimlarining kelgusidagi kirimi va chiqimi yuzasidan mablag‘larga zaruriyatni va ortiqchalikni aniqlash orqali pul mablag‘lari balansini tuzish va uni baholash.
Bashoratlash kelgusida korxona moliyaviy holatini yaxshilash, iqtisodiy naflikni o‘stirish, pul mablag‘lari doimiy oqimini optimal boshqaruvini yo‘lga qo‘yishda muhim masala hisoblanadi.
Moliyaviy hisobot elementlarini bashoratlash uning muxim elementlari bo‘lgan aktivlar, kapital va majburiyatlar, moliyaviy natijalar, foyda va zararlarni prognozlashni nazarda tutadi. Moliyaviy hisobot elementlarini bashoratlash asosida korxonaning kelgusidagi aktivlari, kapitali va majburiyatlari, moliyaviy natijalari, foyda va zararlarini oldindan kutilishini aniqlash va shunga mos ravishda ularning faoliyat va biznes rejasini belgilash, byudjetini shakllantirish imkoni tug‘iladi. Moliyaviy hisobot elementlarini bashoratlash quyidagi muhim savollarga javob topishg imkonini beradi:
- korxonada nimalardan va qachon pul mablag‘lari keladi?
- ular nimalarga ishlatiladi?
- ijobiy pul oqimlariga chiqish yuzasidan korxonaga kancha pul mablag‘lari zarur?
- ushbu pul mablag‘lariga qachon zaruriyat seziladi?
- pul mablag‘lari qaysi shaklda korxonalarga jalb qilinadi (xususiy kapital ko‘payishi shaklida yoki qarz kapitali shaklida)?
- keyingi davrlar bo‘yicha korxonaning moliyaviy holati qanday holati kuzatiladi?
Moliyaviy hisobot elementlarini mohirona bashorat qilish quyidagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi:
- bashorat qilinadigan davrni belgilab olish;
- moliyaviy bashoratlash bo‘yicha takliflarni tayyorlash;
- hisob-kitob jadvallarini shakllantirish;
- foyda va zararlarni bashoratlash;
- pul mablag‘lari harakatini bashoratlash;
- moliyalashtirishning talab qilingan qiymatini shakllantirish;
- iqtisodiy nochorlikni bashoratlash;
- balans hisobotini bashoratlash;
- yakuniy xulosa va tavsiyalarni tayyorlash.
Tobora rivoj topayotgan va raqobatdoshlik kuchayotgan sharoitda bashoratlangan moliyaviy hisobotlarni talab qiluvchilarning doirasi kengayadi. Shu sababli, bashoratlangan moliyaviy hisobotlarga tayangan holda yaqin va uzoq davriylikdagi xamkorlik aloqalari, sherikchilik, aksiyalarni sotish olish yuzasidan ularning ahamiyati oshib bormoqdi. Ayniqsa, kredit institutlarining berilgan kredit muddatlari bo‘yicha korxonaning moliyaviy holati va natijalarining kutilishlarini bilishga zaruriyati yanada oshmoqda. Bundan ko‘rinib turibdiki, banklar birinchi navbatda korxonalarning tarixi bilangina emas, balki iqtisodiy jihatdan asoslangan faoliyatning uzluksizligi va davomiyligi, moliyaviy ahvol va natijalarning kelajakdagi kutilishlarini bilish bilan ham qiziqadilar. Shu bilan birga, esdan chiqarmaslik lozimki, kelajakda kutiladigan natijalarning eng ishonchli manbalari ham ma’lum bir taxminlardan, kamchiliklardan albatta holi bo‘la olmaydi. Bu esa risklarni baholash ularni kamaytirish choralarini ko‘rish bilan hal etiladi.



Download 6,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   273   274   275   276   277   278   279   280   ...   296




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish