Toshkent moliya instituti korxonalarni rivojlantirish strategiyasi

17.4.  Korxona  mahsulotlari  ishlab  chiqarishini  tashkil  etishda  marketing 
tadqiqotlarini joriy etish va rivojlantirish.
 
Marketing tadqiqotlari tushunchasi va usullari. Marketing tadqiqotlari deganda turli 
xil  marketing  muammolari,  shu  jumladan,  bozor  rivojlanishining  o‘lchamlari  va 
tendensiyalari,  u  yoki  bu  marketing  holatlariga  javob  reaksiyalari,  shuningdek,  firmaning 
bozor  rivojlanishi  va  marketingni  boshqarish  haqidagi  ma’lumotlarni  sistemali  yig‘ish, 
Mavjud tovarlar 
YAngi tovarlar 
 
«Bozorga kirish» 
«Mahsulotning rivojlanishi» 
«Bozorning rivojlanishi» 
«Diversifikatsiya» 

---

 
99 
tartibga  solish  va  tahlil  qilish  tushuniladi.  Tadqiqotlarning  yo‘nalishlari  doim  kengayib 
boradi. Biroq quyidagi yo‘nalishlardagi tadqiqotlar eng muhim bo‘lib hisoblanadi: 
1. Bozor sig‘imi va uning potensiali. 
2. Aholi daromadlari. 
3. Iste’molchilarning xatti-harakatlari va motivatsiyasi. 
4. Bozor ulushlarining firmalar o‘rtasida taqsimlanishi. 
5. Reklama, uning samaradorligi. 
6. Narx siyosati va narx egiluvchanligi. 
7. Axborot oqimlari. 
8. Tovar harakati kanallari. 
9. Ish faolligining tendensiyalari. 
10. Tovarlarning va ishlab chiqaruvchi firmalarning nufuzi. 
11. Qonunchilik tomonidan tartiblashtirish va cheklashlar. 
12. O‘tkaziladigan tadqiqotlarning uslubiyatlari. 
13. Ijtimoiyiqtisodiy rivojlanishning asosiy tendensiyalari. 
14. Mahsulot va firmalarning raqobatbardoshligi. 
15.Jamoat ahamiyatliligi va aloqalari. 
16. Marketing infrastrukturasi. 
Ko‘rinib turibdiki, bozor rivojlanishining tendensiyalari va jarayonlari, uning sig‘imi, 
sotilishlar  dinamikasi,  raqobatchilar  faoliyati,  ijobiy  tomonlari  va  xavf-xatarlar  tadqiq 
qilinadi.  Iste’molchilarni  o‘rganish  ular  xatti-harakatlarining  sabablarini  aniqlashga  imkon 
beradi.  Tovar  tadqiqotlari  korxona  mahsulotining  raqobatbardoshligini  aniqlashga  yordam 
beradi. 
SHuningdek, 
rag‘batlantirish  va  reklamaning  samaradorligi,  taqsimlash 
kanallarining  harakatchanligi  o‘rganiladi.  Korxonaning  kuchli  va  kuchsiz  tomonlarini 
aniqlash marketing tadqiqotlarining muhim yo‘nalishi bo‘lib qolmoqda. 
Marketing tadqiqotlarini mustaqil olib borishga faqatgina malakali mutaxassislar shtati 
bo‘lgan  maxsus  tadqiqotchilik  bo‘linmasiga  va  etarli  moliyaviy  resurslarga  ega  bo‘lgan 
yirik  firmalar  kuchi  etadi.  O‘rta  va  kichik  firmalar  odatda  ixtisoslashgan  kompaniyalarga 
marketing tadqiqotlarini o‘tkazishga buyurtma beradilar. 
 

---