Toshkent moliya instituti iqtisodiyot nazariyasi

Asosiy tayanch tushunchalar:

Iqtisodiy muvozanatlik - bu makroiqtisodiyot darajasida jamiyat ehtiyojlariga mavjud iqtisodiy resurslar miqdorining va ijtimoiy ishlab chiqarish natijalari hajmi hamda tarkibining o’zaro mos kelishligini xarakterlaydi.
Xususiy muvozanatlik - bu ikkita o’zaro bog’liq bo’lgan iqtisodiy miqdorlar yoki iqtisodiyot tomonlarining miqdoran teng kelishi.
Umumiy muvozanatlik - bu jamiyatning barcha ehtiyojlari (aholi, davlat, korxona) va milliy ishlab chiqarish real hajmining o’zaro mos kelishlik darajasini bildiradi.
Retsession farq - yalpi sarflarning sof milliy mahsulot hajmidan kam bo’lgan miqdori.
Inflyatsion farq - yalpi sarflarning sof milliy mahsulot hajmidan ortiqcha bo’lgan miqdori.
Multiplikator samarasi - bu sof milliy mahsulotdagi o’zgarishning yalpi sarflardagi o’zgarishga nisbati.
Iqtisodiy mutanosiblik - iqtisodiyotning turli tomonlari va sohalari o’rtasida miqdor va sifat o’lchamlarning mos kelishlik darajasi.

Takrorlash uchun savol va topshiriqlar:

1. 
   Iqtisodiy muvozanatlik, xususiy va umumiy muvozanatliklarga tavsif bering. Ularga misollar keltiring.
   
2. 
   Muvozanatli SMM quyidagi ikki usul yordamida jadvalda qanday aniqlanishini tushuntiring: a) yalpi sarflar va ishlab chiqarish hajmining taqqoslash usuli; b) jamg’arma va investitsiyalarni taqqoslash usuli.
   
3. 
   Multiplikator samarasi nima? IO’M va multiplikator miqdori o’rtasidagi bog’liqlik qanday? Agar JO’M 0; 0,4; 0,6 ga teng bo’lsa, multiplikator qanday bo’ladi? Agar tadbirkor investitsiyalari darajasini 8 mln so’mga ko’paytirsa, IO’M esa 4/5 ga teng bo’lsa, SMM qanday o’zgaradi?
   
4. 
   Milliy iqtisodiyotning muvozanatlik darajasiga erishishda xususiy mutanosibliklarning roli qanday? Mutanosiblikning qanday turini bilasiz? Ularga qisqacha ta’rif bering.
   
5. 
   Makroiqtisodiy barqarorlik nima? Unga erishish yo’llari qanday? Respublikada iqtisodiyot tarkibiy tuzilishini qayta qurishlarni qaysi yo’llarda amalga oshirish ko’zda tutilgan?