Toshkent moliya instituti «iqtisodiyot» kafedrasi «mikroiqtisodiyot. MAKROiqtisodiyot»

Miqdor

Narx

Miqdor

(b) Noelastik talab: Elastiklikk 0 ga teng

(a) Mutloq noelastik taklif: Elastiklikk 0 ga teng

1.Narx ning 22 % ga ko’tarilishi

2. … taklif hajmini 10 % ga oshiradi

2. … taklif hajmini o’zgartirmaydi

1.Narx ko’tarilishi

Bazi bozorlarda taklif elastikligi bir xil bo‘lmaydi va taklif chizig‘i bo‘yicha farq qiladi. 6-shakl mahsulot uchun cheklangan miqdorga ega bo‘lgan zavodlarga firmalarning sanoat uchun maxsus holatini ko‘rsatadi. Taklif qilinayotgan qiymatning past darajasi uchun taklif elastikligi baland va bunga mos ravishda firmalar narx o‘zgarishi bilan javob beradi. Bu holatda firmalar foydalanilmayotgan tovarlar uchun qiymatni belgilaydi. Masalan foydalanilmayotgan o‘simlik va jihozlar Butun kun va kunning qismi mobaynida. Bu foydalanilmayotgan miqdordan foydalanila boshlaganda narxdagi kichik o‘sish firma uchun foydali bo‘ladi. Bir miqdor to‘liq foydalanib bo‘lingach qo‘shimcha mahsulot birligini oshirish yangi o‘simliklar yetishtirishni talab qiladi. Bu qo‘shimcha xarajatlarni tajribadan o‘tkazishga firmani ko‘ndirish uchun narx katta miqdorda o‘sishi zarur va shuningek, taklif deyarli elastik bo‘lmasligi zarur.

6-shakl bu voqeaning raqamli misolini namoyish etadi. Narx 3$dan 4 $ ga oshganda (o‘rtanuqta metodiga ko‘ra 29 foiz o‘sish), taklif qilinadigan miqdor 100 dan 200 ga o‘shadi(67 foiz o‘sish). Taklif qilinadigan miqdor ko‘proq nisbatda o‘zgarganligi uchun, taklif chizig‘i 1ga qaraganga ko‘proq elastik. Farqlash uchun narx 12$ dan 15$ga o‘sganda (22 foiz o‘sish), taklif qilinadigan miqdor 500 dan 525ga o‘sadi(5 foiz o‘sish). Bu holatda taklif qilinadigan narxga qaraganda kamroq nisbatda ko‘chadi, shuningdek, elastiklik 1 ga nisbatan kamroq.

3. Fermerlik uchun yaxshi xabar fermerlar uchun yomon xabar bo‘lishi mumkinmi? Nima uchun OPEC yoqilg‘ining narxini baland saqlab tura olmadi? Dorilar ta’qiqi o‘sadimi yoki dorilarga bog‘liq jinoyatlar kamayadimi? Avvaliga bu savollar oson tuyulishi mumkin.