Toshkent moliya instituti ijtimoiy soha iqtisodiyoti

60 ёшдан ошган аҳолининг фоиз ҳисобидаги таркиби 
Мамлакатлар
 
1990 й. 
2002 й. 
2005 й. 
Қозоғистон
 
10%
 
17%
 
26%
 
Қирғизистон 
9% 
12% 
23% 
Ўзбекистон 
6% 
10% 
22% 
Россия 
17% 
24% 
28% 
Украина 
19% 
25% 
28% 
Германия 
20% 
30% 
33% 
Япония 
17% 
31% 
34% 
АҚШ 
17% 
25% 
29% 
Чили 
9% 
16% 
26% 
Хитой 
9% 
16% 
26% 
Африка бўйича ўртача 
5% 
6% 
11% 
Манба: МДҲ давлатлараро статистиқ қўмитаси, демографик йилнома. 
29-жадвалда 60 ёшдан ошган аҳолини фоиз ҳисобидаги таркиби айрим 
мамлакатлар бўйича 1990 йил, 2002 йил, 2005 йил бўйича акс эттирилган. Бу 
жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, 60 ёшдан ошганлар йил сайин 
ошиб боради. Бу нафақа тизимининг ишини такомиллаштиришни 
тезлаштиради. Масалан: АҚШ да кўрсаткич 1990 йилда 17 фоиз бўлиб, 2002 
йилда 25 фоиз, 2005 йилда 29 фоиз бўлади. Японияда 1990 йилда 17 фоизни, 
2002 йилда 31 фоизни, 2005йилда 34 фоизни бўлишини кузатилмоқда, 
Россияда бу натижа 1990 йил 17 фоиз, 2002 йилда 24 фоиз 2005 йилда 28 фоиз 
ўсиши кутилмоқда. Мамлакатимизда бу кўрсаткич 1990 йилда 6 фоизни, 2002 
йилда 10 фоизни, 2005 йилда 22 фоизни кўпайиши мўлжалланган. Бу ўсиш 
нафақа тизими ислоҳотини тезлаштиришни талаб қилади. 
Қуйидаги маълумотлар 30-жадвал Марказий Осиё давлатлари бўйича 
ҳаётнинг ўртача давомийлиги 65 ёш ва ундан ошганлар учун ҳамда 
нафакахурларнинг ҳаёт давомийлигини ифодалайди. 
30-жадвалда 65 ёш ва ундан ошганлар учун ҳаётнинг ўртача 
давомийлиги акс эттирилган. Бунга мисол сифатида бир қанча МДҲ 
давлатлари ва 3 та ривожланган мамлакатни мисол қилиб олдик. 
Россияда ҳаётни ўртача давомийлиги эркакларни 65 ёш ва ундан 
ошганлари 10.7 ёшни эркаклар бўйича, аёлларда эса 14.9 ёшни ташкил қилади. 
қозоғистонда эркаклар 12.4 ёшни, аёллар 16.2 ёшни ташкил қилади. 
Қирғизистон ва Туркманистонда ҳам натижа шунга яқин. АҚШ, Германия, 
Австралияда бу натижа юқоридир. Масалан, Германияда эркаклар ҳаётининг 
ўртача давомийлиги 65 ёш ва ундан ошганлар учун 13.8 ёшни, аёллар 17.8 
ёшни ташкил қилади. Ўзбекистонда эркакларни ўртача давомийлиги 65 ёш ва 
ундан ошганлар учун 14,0, аёллар учун эса 16.9 ёшни ташкил қилади. Бу 
натижалардан турмуш даражаси анча ўсган. 
11-жадвал