Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

To’liq induksiya shunday induktiv xulosa chiqarish uslubiki, bunda muayyan 

turkumga  mansub  predmetlar  haqidagi  fikr  unga  mansub  barcha  predmetlarni  beistisno  qamrab 

oladi va ularni chuqur o’rganish orqali chiqariladi

. To’liq induksiyada asoslar yig’indisi xulosaga teng 

bo’ladi. Buni quyidagi sxemada ifodalash mumkin:  

S1 – R dir  

S2 – R dir  

S3 – R dir  

S4 – R dir  

Demak, S – R dir  

Aristotel to’liq induksiyani induktiv sillogizm deb atagan. To’liq induksiya qonunlari Karinskiy tomonidan 

o’rganildi.  U  o’zining  «Hodisalar  klassifikatsiyasi»  asarida  «Biz  to’liq  induksiya  yangi  bilim  bermaydi, 

undagi  bilim  ma’lum  predmetlar  doirasidan  chetga  chiqmaydi,  degan  fikrga  qo’shila  olamiz.  Bunda 

yangilik, yangi fikr shundan iborat bo’ladiki, u predmetlar turkumini o’zicha xarakterlaydi» - deb ko’rsatadi.  

To’liq induksiya xulosasining chinligi quydagi talablarning bajarilishini taqozo etadi:  

1. O’rganilayotgan turkumga mansub predmetlar doirasini aniq bilish;  

2. U yoki bu xususiyatning shu sinfdagi har bir predmetga taalluqli ekanligini aniqlash;  

3. Sinfga, turkumga mansub predmetlar chegarasining aniq bo’lmog’i.  

 

To’liq  induksiya  xulosasi  muayyan  turkumga  mansub  ayrim  xulosalarni  chuqur  o’rganish  imkoniyatini 

yaratib  beradi.  Odatda  to’liq  induksiyadan  isbot  talab  etiladigan  muhokama  jarayonida  foydalaniladi. 

---