Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi


Umumiy aloqadorlik tamoyili



Download 4,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet116/643
Sana01.01.2022
Hajmi4,93 Mb.
#302989
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   643
Bog'liq
Mantiq

Umumiy aloqadorlik tamoyili. 

Rang-barang dunyoda har bir ob’ekt ko‘p sonli xossalarga ega bo‘lib, ular 

boshqa  ob’ektlar  bilan  o‘zaro  aloqa  jarayonida  namoyon  bo‘ladi.  Boshqacha  qilib  aytganda,  har  qanday 

tuzilma  boshqa  tuzilmalar  bilan  aloqaga  kirishish  orqali  namoyon  bo‘ladi.  Shunday  qilib,  har  bir  ob’ekt 

o‘zga ob’ektlar bilan qonuniy bog‘lanadi va bu ob’ektlar bilan o‘zaro ta’sirga kirishish jarayonida ishtirok 

etadi. 


Aloqa. 

Falsafada aloqa deganda makon yo vaqtda bir-biridan muayyan masofada uzoqlikda joylashgan ikki 

yoki bir necha hodisa yoki ob’ektning o‘zaro aloqa jarayoni tushuniladi. Ob’ektlar diskretlik, shakllanganlik 

va  nisbatan  mustaqillikdan  mahrum  bo‘lgan  joyda  aloqalar  mavjud  bo‘lishi  mumkinmi?  O‘z-o‘zidan 

ravshanki,  shakllangan,  nisbatan  mustaqil  narsalar  mavjud  bo‘lmagan  joyda  aloqa  mavjudligini  taxmin 

qilish  ham  mumkin  emas.  SHu  sababli  umumiy  aloqa  kategoriyasi  «narsa»,  «uzluklilik»,  «uzluksizlik», 

«cheksizlik»,«tuganmaslik»  tushunchalari  bilan  tavsiflanadi.  Hozirgi  ilmiy  bilimga  tayanuvchi  borliqning 

falsafiy  talqini  olamning  universal  yaxlitligini,  dunyoning  birligini  ochib  beradi.  Dialektika  kategoriyalari 

borliqning universal aloqalarini bilish shakli hisoblanadi. 

Aloqalarning  universalligi  ularning  tiplari  va  turlarining  rang-barangligida  namoyon  bo‘ladi.  Aloqalarni 

tasniflash turli asoslarga ko‘ra amalga oshiriladi. Xususan, bir tomonlama va o‘zaro aloqalar, to‘g‘ri va egri 

aloqalar, bevosita va bilvosita aloqalar, ichki va tashqi aloqalar farqlanadi. Hajm jihatidan aloqalar umumiy, 

alohida va xususiy bo‘lishi mumkin. Mazmun jihatidan genetik, funksional, strukturaviy, energetik, moddiy, 

informatsion  va  boshqa  aloqalar  farqlanadi.  Aloqalarning  butun  rang-barangligi  fanning  qaysidir  bir 

tarmog‘i  doirasida  tadqiq  etilishi  mumkin  emas.  Ularning  muayyan  turlari  maxsus  fanlarning  predmeti 

hisoblanadi.  Dialektika  borliqning  barcha  jarayonlariga  xos  bo‘lgan  umumiy,  muhim,  universal  aloqalarni 

o‘rganadi.  Fan  borliqning  universal  qonunlarini  tashkil  etadigan  ichki,  zaruriy,  muhim,barqaror, 

takrorlanuvchi aloqalarga alohida e’tibor beradi. Umumiy aloqalar dialektika kategoriyalarida yoritiladi. 



O‘zaro aloqa. 

Real voqelikda har bir muayyan ob’ekt ko‘p sonli sababiy zanjirlarning murakkab «tuguni» 

hisoblanadi.  U  boshqa  ob’ektlardan  ta’sirlanish  bilan  bir  vaqtda  o‘zi  ham  ularga  aks  (reaktiv)  ta’sir 

ko‘rsatadi. «Tashqi» va «ichki» sababiy zanjirlar unda uyg‘unlashadi, kesishadi va tarmoqlanadi. Ular bir-

biri bilan o‘zaro aloqaga kirishadi va bu o‘zaro aloqa ob’ektda yuz beruvchi barcha jarayonlarning negiziga 

aylanadi.Ob’ektni  bilish  uchun  pirovard  natijada  unda  vujudga  kelgan  sababiy  aloqalar  «tuguni»ni  echish 

talab  etiladi.  Barcha  hodisalar  mohiyatiga  izohni  o‘zaro  aloqadan  izlash  kerak.  U  hodisalarning  barcha 

xossalari  va  xususiyatlarini  belgilaydi,  amalda  mavjud  bo‘lgan  barcha  imkoniyatlar,  tasodiflar  va 




 


Download 4,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   643




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish