Toshkent moliya instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi

Aloqa uchun asos. 

Aloqa, aloqa uchun asos va aloqa shart-sharoitlari tushunchalarini farqlash lozim. Aloqa 

yuzaga  kelishiga  imkoniyat  yaratuvchi  ayrim  xossa,  belgi  yoki  munosabat  aloqa  uchun  asos  bo‘ladi. 

Asosning  mavjudligi  aloqa  o‘rnatish  uchun  zarur,  lekin  etarli  emas,  chunki  uning  o‘rnatilishi  doim  emas, 

balki muayyan sharoitdagina yuz beradi. SHart-sharoitlar – bu avvalo predmet mavjud bo‘lgan muhitdir. U 

aloqa  o‘rnatish  uchun  qulay  yoki  noqulay  bo‘lishi  mumkin.  SHart-sharoitlar  o‘z  holicha  aloqa  o‘rnatish 

omili bo‘lishi mumkin emas, ular faqat aloqa yuzaga kelishiga ko‘maklashadi yoki monelik qiladi. 

Narsalar o‘rtasida aloqa biron-bir muayyan asosga ko‘ra yuzaga keladi. Umumiy asos ayrim umumiy asosga 

ega  bo‘lgan  turli  ob’ektlar  o‘rtasida  umumiy  aloqa  yo‘lini  ham  vujudga  keltiradi.  Masalan,  muayyan 

manfaat  guruhlari  o‘z  manfaatlarini  himoya  qilish  uchun  siyosiy  guruhlarga  birlashadilar,  mamlakatdagi 

siyosiy muhitga kuchli ta’sir ko‘rsatadilar. Ammo boshqa, masalan, etnik, diniy va boshqa asoslarga ko‘ra 

ular  o‘zaro  bog‘liq  bo‘lmasligi  ham  mumkin.  SHunday  qilib,  mazkur  misolda  aloqa  yo‘li  aloqa  yuzaga 

kelishi uchun asos, boshqa belgilar – buning shartlaridir. O‘zaro aloqa umumiy xususiyat kasb etadi, u butun 

borliqqa xosdir. SHu sababli aloqa tushunchasi dialektikada eng umumiy tushunchalardan biri hisoblanadi. 

Boshqa barcha kategoriyalar o‘zaro aloqaning muayyan turlari bilan tavsiflanadi.