Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova



Download 1,52 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/341
Sana06.01.2022
Hajmi1,52 Mb.
#322570
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   341
Bog'liq
i0OJITJpvjmo71kpoHwpfonMZuJdOxYrBo5fJ8l6

Oligopoliya 

– bu raqobatchilar soni kam yoki bozorda bir necha 

firmalar o‘zaro kuchli bog‘liqlikni yaratib hukmronlik qilish holatidir. 

Bunday bozorda har bir firma amal qilayotgan kuchlar bilan yaxshi 

tanish va istalgan raqobatchining qiyofasini qolgan firmalar his etadi. 

Strategik qiyofaning natijasi unga raqobatchilar ta’sir ko‘rsatishi yoki 

ko‘rsatmasligiga kuchli bog‘liq. 

Oligopoliya vaziyati eng ko‘p standartlashtirilgan va differensial-

langan mahsulotlar bozorida uchraydi. Qoidaga ko‘ra ishlab chiqarishga 

mo‘ljallangan tovarlar (xomashyo, materiallar, mashinalar, asbob-

uskunalar) standartlashtirilgan, iste’mol tovarlari esa differensiallan-

gandir. Raqobatchilar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik ularning tovarlari 

qanchalik kam differensiyalangan bo‘lsa, shunchalik kuchlidir. 

Oligopoliya vaziyati ko‘proq tovarlar bozori yetilish darajasida bo‘lga-

nida uchraydi, bunda birlamchi talab kengaytirilib bo‘lmaydigan 

hisoblanadi. 



Sof raqobat — 

modeli bozorda sotuvchilarning guruhi xaridor-

larning katta guruhiga qarama–qarshi turishining mavjudligi bilan 

xarakterlanadi va bu guruhlarning hech biri baholarga ta’sir etishi uchun 

yetarlicha kuchga ega emas. Tovarlar aniq belgilangan tavsifga ega. 

O‘zaro o‘rinbosar va faqatgina talab va taklif o‘rtasidagi nisbat bilan 

belgilanadigan baholarda sotiladi. Bunday bozordagi sotuvchilar hech 

qanday bozor kuchiga ega emas va ularning harakati boshqa sotuvchilar 




105 

 

harakatiga bog‘liq emas. Bunday bozorning asosiy xususiyatlari 



quyidagilardir: 

 



sotuvchi va xaridorning katta miqdori; 

 



differensiallanmagan, to‘la o‘zaro o‘rinbosuvchi tovarlar; 

 



bozor kuchlarining to‘laligicha mavjud bo‘lmasligi. 

Sof raqobatda 

talab va taklif o‘yini determinant hisoblanadi.  

Narx ustidan nazorat darajasi yuqori. Narx ustidan nazorat yetakchi 

firma birinchi bo‘lib narxlarni o‘zgartirsa, qolganlari unga ergashsa, 

yetakchilikning «Firmaga qarab tekislaning!» prinsipi bo‘yicha amalga 

oshirilishi mumkin. Bunday bozorda bozordagi hamma sotuvchilarga 

zarar keltirishga tahdid qiluvchi narx urushi xavfi bor. 

Raqobatli firmalar ko‘p bo‘lgan bozorda raqobat yuqori, ularning 

soni kamroq joyda – raqobat kam yoki yo‘q, deb hisoblash noto‘g‘ri. 

Ko‘pincha, bozorda 2-3 firma faoliyat yuritsa-da, ularning bozordagi 

jamlangan ulushi o‘ta yuqori 70-90% bo‘lishi kuzatiladi, shuning uchun 

ushbu raqobat bozordagi raqobat darajasi yuqori sifatida belgilanadi va u 

joyga kirish o‘ta qiyin hisoblanadi. 


Download 1,52 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   341




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish