Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

rasm.

 

2.1-

 

 Marketing – menejmentning strategiya va taktikasi 

 

Strategik marketing- 

menejment  

Taktik marketing- 

menejment  

-

 

Marketing muhiti tahlili 

 

-

 

Marketing –miks instrumentini 

 

strategik rejalashtirish 

 

-

 

Marketing tizimining rivojlanish 

 

strategiyasi 

 

O‘zaro ta’sir va  muvofiqlashtirish 

 

-

 

strategiyasi 

 

Motivatsiya strategiyasi 

 

-

 

-

 

Strategik nazorat 

 

Bozorni o‘rganish 

 

-

 

Marketing –miks operativ 

 

-

 

tadbirlarni rivojlantirish 

 

Marketing faoliyatini tashkil qilish 

 

-

 

Bozordagi harakat taktikasi 

 

-

 

-

 

Motivatsiya taktikasi 

 

-

 

Nazorat 

 

-

 

Audit 

 

 

 

Firmani boshqarishning marketing siyosati  

Marketing sohasida strategik 

 

qarorlarni boshqarish 

 

Marketing sohasida taktik 

 

qarorlarni boshqarish 

 

---

 

57 

 

 

 

Marketingning tashkil etilishi quyidagi shakllarda bo‘lishi mumkin:   

-

 

marketing xizmatining maxsus vazifalari — bozorni o‘rganish, tovar 

harakati,  baho,  talabning  shakllanishi,  sotishni  rag‘batlantirish  va 

boshqalarning bajarilishini uyushtirish shaklida;  

-

 

marketing vazifalarini korxona (firma) tovarlari yoki ular guruhlari 

bo‘yicha bajarish tarzida;   

-

 

marketing vazifalarini bozorlar (ichki, regional, tashqi) bo‘yicha ijro 

etish shaklida.  

Marketing  bo‘yicha  qaror  qabul  qilish  jarayoni  ikki  bosqichdan 

iborat.  

1-qarorning tayyorlanishi (marketolog).  

2-qarorning qabul qilinishi (menejer, tadbirkor).   

Marketing  bo‘yicha  qaror  qabul  qilish  uzoq  davom  etadigan  va 

murakkab  jarayondir.  Qarorlarda  qo‘yiladigan  masalalar  tizimli  tahlil, 

qaror qabul qilish nazariyasi, ehtimollar nazariyasi, operatsiyalar tadqiqoti 

kabi usullar bilan yechiladi. Yechimlar tahlil qilinib eng maqbul yechim 

varianti qabul qilinadi.  

Qaror qabul qilish nazariyasining ikki yo‘nalishi mavjud:  

−

 

ratsional qaror qabul qilish nazariyasi;  

−

 

qaror qabul qilishning psixologik nazariyasi.  

Qaror qabul qilish texnologiyasi quyidagi savollarga javob berishni 

talab etadi:  

−

 

nima qilish kerak ( obyekt soni va sifati)?  

−

 

resurslarning sarf -xarajati qancha?  

−

 

qaysi texnologiya bo‘yicha qanday bajarish kerak?  

−

 

kim bajarishi kerak?  

−

 

qaysi muddatda bajarish kerak?  

−

 

kim uchun qilish kerak (Iste’molchi) ?  

−

 

qayerda bajarish kerak?  

−

 

qaror qanday samara beradi (iqtisodiy, ijtimoiy, ekologik, texnik).  

Marketing  qarorini  ishlab  chiqish  jarayonida  quyidagi  tamoyillarni 

nazarda  tutish  zarur:  proporsionallik,  uzluksizlik,  parallellik,  to‘g‘rilik, 

egiluvchanlik. Marketing qarori sifatiga bevosita ta’sir etuvchi omillarga 

modellashtirish, avtomatlashtirish va kompyuterlashtirish, motivlashtirish 

---

 

58 

 

 

 

va  rag‘batlantirish  kiradi.  Qaror  qabul  qilishda  intuitsiyaga,  fikr  – 

mulohazaga,  ratsionallikka asoslanish  mumkin.  Marketing qarorlarining 

sifati va samaradorligiga erishish uchun quyidagi shartlarga rioya qilish 

kerak:  

−

 

qaror qabul qilish nazariyasini qo‘llab ilmiy yondashish;  

−

 

iqtisodiy qonunlarning marketing qaroriga ta’sirini o‘rganish;  

−

 

qaror qabul qiluvchini sifatli axborot bilan ta’minlash;  

−

 

funksional miqdoriy tahlil, iqtisodiy asoslash va istiqbolni belgilash 

usullarini qo‘llash;  

−

 

sintez  va  tahlil,  maqsadga  yo‘naltirish,  tarkiblashtirish  usullarini 

qo‘llash;  

−

 

qarorlar variantini solishtirish shartlarini ta’minlash;  

−

 

qabul qilingan qarorni huquqiy muhofazalash;  

−

 

qarorlarning ko‘p variantli yechimlarini topish;  

−

 

yangi informatsion texnologiyalardan foydalanish;  

−

 

qarorlar 

natijalariga 

javobgarlikni 

kuchaytirish 

va 

rag‘batlantirishni yo‘lga qo‘yish.  

Alternativ  yechimlar  mavjud  bo‘lgan  hollarda  ularni  solishtirish  va 

eng maqbul yechimni qabul qilish kerak. Alternativ marketing qarorlarini 

solishtirishda quyidagi omillarga e’tibor berish lozim:  

−

 

Vaqt.  

−

 

Obyekt sifati.  

−

 

Ishlab chiqarish va sotish hajmi.  

−

 

Mahsulotning o‘zlashtirilganlik darajasi.  

−

 

Qaror qabul qilish uchun ma’lumot va axborotlar olish usuli.  

−

 

Qarorni qo‘llash shart — sharoitlariga.  

−

 

Inflatsiya darajasiga.  

−

 

Tavakkalchilik va noaniqlik.  

Marketing  qarorlarining  alternative  variantlarini  solishtirishda 

quyidagi qoidalarga albatta e’tibor berish kerak:  

−

 

Alternativ variantlar 3 ta dan kam bo‘lmasligi kerak.  

---

 

59 

 

 

 

−

 

 Yechimning bazaviy varianti sifatida vaqt bo‘yicha eng kech qabul 

qilingan yechim varianti qabul qilinishi kerak. Qolgan yechim variantlari 

koeffitsiyentlar 

yordamida 

bazaviyga 

yaqinlashtiriladi, 

ya’ni 

korrektirovka qilinadi.  

−

 

Alternativ  yechimlar  marketing  qarorlari  samaradorligini 

ta’minlashi zarur.  

−

 

Qaror qabul qilish jarayonining yuqori samaradorliligini ta’minlash 

uchun keng axborot ma’lumotlaridan foydalanish lozim.