Toshkent moliya instituti "dinshunoslik" fanidan

Dinning vaзifalari 
 
 
 
 
 
 
 
 
DINLARNING TA’LIMOTIGA KO‘RA TURLARI:
Dinning 
vazifalari 
Legitimlovchilik 
Kompensatorlik 
Regulyatorlik
Kommunikativlik 
Integratorlik 
Dinning kelib chiqishiga sabab bo‘lgan 
omillarga dinning ildizlari deyiladi 
Dinning 
ildizlari 
Psixologik 
Gneseologik 
Ijtimoiy iqtisodiy 

---

 
 
 
 
 
 
 
DUNYODA KENG TARQALGAN DINLAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dunyoda
keng tarqalgan
dinlar 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Islomdagi yo‘nalish, mazhab va oqimlar 
 
 
Dinlar ta’limotiga ko‘ra ikki turga bo‘linadi 
Politeistik (ko‘pxudolik): Xinjuizm, 
Induizm, Sintoizm, Daosizm 
Monoteistik (yakkaxudolik): 
Buddaviylik, Xristianlik, Islom 
dinlari 
Xristianlik 
Buddizm 
Yаxudiylik 
Islom 

---

 
Sunniylik 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sunniylik 
mazhabi 
Islomdagi yo‘nalish, 
mazhab va oqimlar 
Xorijiylar yo‘nalishi
Shialik
oqimi 
Ash’ariylar
Jabariylar, qadiriylar, 
murji’iylar va h.k. kabi 
diniy-falsafiy oqim 
Totemizm 
Dinlar unga e’tiqot qiluvchilarning soni, miqyosi, o‘zining ma’lum millat yoki xalqqa 
xosligi yoxud millat tanlamasligiga ko‘ra turli guruxlarga bo‘linadi 
Urug‘ – qabila dinlari
– totemistik, animistik tasavvurlarga asoslangan, o‘z urug‘idan 
chiqqan sexrgar, shomon yoki qabila boshlig‘lariga sig‘inuvchi dinlar. Ular millat dinlari 
va jaxon dinlari ichiga singib ketgan bo‘lib, xozirda Avstraliya, Janubiy Amerika va 
Afrikadagi ba’zi qabilalarda saqlanib qolgan. 
Millat dinlari
– ma’lum millatga xos bo‘lib, boshqa millat vakillari o‘ziga qabul 
qilmaydigan dinlar. Ularga yaxudiylik (yaxudiy millatiga xos), xinduiylik (xindlarga xos), 
konfutsiychilik (xitoy millatiga xos), sintoizm (yaponlarga xos) kiradi. 
Jaxon dinlari
– dunyoda eng ko‘p tarqalgan, kishilarning millati va irqidan qa’tiy nazar 
unga e’tiqod qilishlari mumkin bo‘lgan dinlar. Unga Buddaviylik, Xristianlik va Islom 
dini kiradi. 
Fetishizm 
Shamaniz
m 

---

2-мavzu. O‘zbekistonda davlatning din va diniy tashkilotlar bilan munosabati 
DINNING JAMIYATDA BAJARADIGAN VAZIFALARI 
 
Dinning ibtidoiy
shakllari 
Dinning ijtimoiy vazifalari 
1. To‘ldiruvchilik, tasalli beruvchilik - kompensatorlik 
2. Birlashtiruvchilik - integratorlik 
3. Tartibga solib, nazorat qiluvchilik - regulyatorlik 
4. Aloqa bog‘lashlik 
5. Legitimlovchilik - qonunlashtiruvchilik 
6. Falsafiy - nazariya 
Magiya
Animizm 
Dinning jamiyatda bajaradigan ijtimoiy, ma’naviy, ruhiy vazifalari 
Kompensatorlik – 
to‘ldiruvchilik, 
tasalla beruvchilik 
Aloqa bog‘lashlik, 
birlashtiruvchilik, 
integratorlik 
Integratorlik – 
birlash-
tiruvchilik 
Regulyatorlik – 
tartibga solib 
nazorat 
Legitimlov-
chilik – 
qonunlash-
Falsafiy-nazariy 
jihatlari 

---

Totemistik, anemistik 
tasavvurlarga 
asoslangan,o‘z urug‘idan 
chiqqan sexrgar shomon 
yoki qabila boshliqlariga 
sig‘inuvchi dinlar. Ular 
millat dinlari ichiga sinib 
ketgan bo‘lib, hozirda 
Avstraliya, janubiy 
Amerika va Afrikadagi 
ba’zi qabilalarda saqlanib 
qolgan 
Dinlar unga e’tiqod 
qiluvchilarning soni, 
miqyosi, o‘zining 
ma’lum millat yoki 
xalqqa xosligi yohud 
millat tanlamasligiga 
ko‘ra turli guruhlarga 
bo‘linadi 
Ma’lum millatga xos bo‘lib 
boshqa millat vakillari o‘ziga 
qabul qilmaydigan dinlar. 
Ular: YAxudiylik (yaxudiy 
millatiga xos), hinduiylik 
(xindlarga xos), 
konfutsiychilik (Xitoy 
millatiga xos) sintoizm 
(yapon millatiga xos) 
Urug‘, qabila 
dinlari 
Millat dinlari 
Jahon
dinlari 
Dunyoda eng ko‘p tarqalgan, kishilarning millatidan va irqidan qat’iy nazar unga 
e’tiqod qilishlari mumkin bo‘lgan dinlar. Unga Bunddaviylik, Xristianlik, Islom 
dinlari kiradi. 
dinlari 

---