Toshkent moliya instituti d. Tojiboyeva maxsus fanlarni

Baholashning turli mеtоdlarini taqqoslash 

 

Topshiriq turlari 

Afzalliklari 

Kamchiliklari 

 

 Masala, mashqlar 

Ballda 

baholash 

oson. 

Talabalar 

bilimini 

real 

hayotda 

qo‘llay 

bilishi, 

ko‘nikmalarini 

tekshirish, 

aniqlash mumkin  

Yaxshi 

masala-mashqlarni 

o‘ylab  topish,  tuzish  oson 

emas.  Talabalar  haddan  tash-

qari  hisob-kitobga  berilib  ke-

tishi  mumkin.  Tor  doiradagi 

savollar qamrab olinadi 

Esse  uchun  savol, 

mavzu 

bo‘yicha 

tayanch 

iboralar 

asosida 

savollar 

variantlari 

Savollarni  tuzish  oson.  Ta-

labalar o‘z fikrini bayon qi-

lish  uchun  keng  imkoniyat-

ga  ega.  Tavakkal  qilib 

javob topib bo‘lmaydi 

Javoblarni  tekshirish  uchun 

ko‘p  vaqt  ketadi.  Baholash 

qiyin 

 

 

Testlar  

 Butun dastur bo‘yicha yoki 

alohida  mavzularni  qamrab 

olishi  mumkin.  Talabalar 

bilimini  tezda  tekshirish 

mumkin.  Talabalar  bilimi 

obyektiv baholanadi  

Tavakkal  qilib  javob  topish 

mumkin.  Test  savollarini 

tuzish  ko‘p  mehnat  va  vaqt 

talab  qiladi.  Talabani  o‘z 

fikrini  bildirish  imkoniyati 

yo‘q 

  

 

Ijodiy topshiriq 

 

Fikr  yuritishning  eng  yuqori 

darajasiga  yetishga  yo‘nal-

tirilgan  bo‘lishi  mumkin. 

Asosiy diqqat bilimni amali-

yotda  qo‘llashga  qaratiladi. 

Talabaga  ijodiy  mustaqillik 

beradi, olgan bilimining turli 

tuman  qirralarini  namoyon 

qiladi 

Hamma  konsepsiya,  mavzu-

lar  uchun  ham  qo‘llab  bo‘l-

maydi. Kutilgan natijani ber-

masligi  mumkin.  Baholash 

qiyin.  Ko‘p  vaqt  ketadi. 

Talabalar  o‘rtasidagi  farqni 

aniqlash qiyin  

 

Bаhоlаsh  mеtоdlаrini  tаnlаshdа  qo‘yilgаn  mаqsаd  hаm  аsоsiy  rоl 

o‘ynаydi. Masalan, agar biz talabani izchil va mulohazali dalil keltirish 

---

 

 

 

350 

qobiliyatini tekshirmoqchi bo‘lsak, unda insho, essе yozdirish maqsadga 

muvofiq.  Аniq  fanlar  bo‘yicha  talabani  laboratoriya  ko‘nikmalarini 

tekshirmoqchi bo‘lsak, kuzatiladigan samaradorlikni baholash sxemasini 

qo‘llaganimiz ma’qulroq.   

 

 

 

 

 

 

Hozirda  kompyuter  yordamida  baholash  usulini  qo‘llash  borgan 

sayin  keng  qo‘llanilmoqda.  Ushbu  usul  orqali  talabani  ta’lim  olishga, 

fanlar  bo‘yicha  olgan  ko‘nikmalari  va  qobiliyatlarini  amaliyotda 

qo‘llashga  imkoniyat  yaratadi  va  baholanayotgan  bilimni  ko‘lamini 

kengaytirish  va  qayta  aloqani  yaxshilash  imkoniyatlarini  beradi,  lekin 

uning  ham  boshqa  baholash  uslublari  kabi  afzalliklari  hamda  ba’zi 

kamchiliklari bor.

128

   

 

 

 

 

 

 

 

 

Eng  muhimi,  qo‘llanadigan  baholash  usullariga  qanday  yonda-

shilganligi.  Ular  konseptual  o‘zgaruvchan,  talabaga  yo‘naltirilganmi 

yoki axborot uzatuvchi o‘qituvchiga yo‘naltirilgan yondoshuvga tegishli 

ekanligi.  Shunung  uchun  ham  biz  o‘quvchi-talabalarni  teran  fikrlashga 

yo‘naltiruvchi  yondashuvga  e’tibor  beruvchi  Britaniyalik  hamkasb-

larimiz fikriga qo‘shilamiz.  

 

 

 

Baholash,  uning  mohiyatidan  kelib  chiqib,  ikki  xil:  a)  mezonga 

asoslangan;  b)  me’yorga  asoslangan  baholash  shaklida  o‘tkazilishi 

mumkin.