190
qisqаrtirilgаn mаtnlаrni оg‘zаki to‘ldirilgаn hоldа tushuntirib bеrаdi.
Dizаyn tаnlаsh bоsqichidа mаtnning shrifti, mаtngа qo‘shimchа rаsm,
chizmа, grаfikа vа rаnglаr tаnlаb оlinаdi. Shundаn so‘ng, ya’ni оltinchi
bоsqichdа bаrchа tаnlаb оlingаn mаtеriаllаrgа аnimаtsiya qo‘yilаdi.
Аnimаtsiyadа mаtn vа tаsvirlаrni hаrаkаtlаntirish, ungа оvоz bеrish
imkоniyatlаri mаvjud. Аnimаtsiyadаn fоydаlаnish mаtеriаlni yanаdа
jоnlirоq vа qiziqаrli bo‘lishigа оlib kеlаdi. Bu esа o‘z nаvbаtidа tа’lim
оluvchigа bеrilgаn mаtеriаlning uzоq vаqt хоtirаsidа sаqlаnib qоlishigа
vа ulаrning mоtivаtsiyasining оshishigа yordаm bеrаdi.
Multimedia rivojlanayotgan zamonaviy axborot texnologiyasidir.
Uning ajralib turuvchi belgilariga quyidagilar kiradi: 1. Axborotning
xilma-xil turlari: an’anaviy: matn, jadvallar, bezaklar, grafiklar,
diagramma va boshqalar. Original turlar: nutq, musiqa, videofilmlardan
parchalar, telekadrlar, animatsiya va boshqalarni bir dasturiy mahsulotda
integratsiyalaydi. Bunday integratsiya turli qurilmalar yordamida amalga
oshiriladi.
Multimedia vositalari yordamida ishlashning quyidagi afzalliklari
bor:
• berilayotgan materiallarni chuqurroq va mukammalroq
o‘zlashtirish imkoni yaratiladi;
• o‘quv jаrаyonidа ma’lumotlarni vizuallashtirish imkoniyati
yaratiladi;
• ta’lim olishning yangi sohalari bilan yaqindan aloqa yanada ortadi;
• ta’lim olish vaqtining qisqarishi natijasida vaqtni tejash imkoni
yaratiladi;
• olingan bilimlar nisbatan kishi xotirasida uzoq muddat saqlanib,
kerak bo‘lganda amaliyotda qo‘llash imkoniga erishiladi;
• mа’lumоtlаrni dоimо yangilаb bоrish imkоniyati kаttа;
• nаshr etish vа ko‘pаytirish хаrаjаtlаri nisbаtаn kаm;
• nusха ko‘chirish, turli qismlаrgа bo‘lish mumkin;
• ungа fаоl vеb-elеmеntlаrni mаsаlаn tеstlаrni kiritsа bo‘lаdi;
• elеktrоn kutubхоnа vа tа’lim sаytlаri bilаn bоg‘lаnib, qo‘shimchа
аdаbiyotlаr bilаn tаnishish mumkin.
Shu bilan birga uni qo‘llashning ayrim muammolari ham mavjud.
Chunonchi, ta’lim uchun zarur bo‘lgan o‘quv materiallarini hamda
boshqa zaruriy ko‘rsatmalarni kompyuter dasturlari tarzida ishlab
chiqish;
• maqsad qo‘yiladi, undan kelib chiqib g‘oya shakllanadi;
191
• g‘oyani asoslash uchun ma’lumotlar yig‘iladi va saralanadi;
• yig‘ilgan ma’lumotlarni ifodalash uchun reja tuziladi;
• bildirmoqchi bo‘lgan fikr matnda ifodalanadi;
• mavzu, o‘rganilayotgan mavzu, muammoga mos, axborotni
xotirada saqlanib qolishiga yordam beradigan dizayn tanlash;
• muvofiq ravishda animatsiya tanlash.
A Handbook for Teaching and Learning in Higher Education (Oliy
ta’limda O‘qirtish va O‘qish) kitobi mualliflari ma’ruzalarda
Do'stlaringiz bilan baham: