Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

 
 
Tarqatma materiallardan namunalar 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
  
 
 
  
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
                                  
 
 
 
 
 
 
p  
 ED
 = 
Q1 : P1 ; yoki
 
Q1 ; Q0 ;
 yoki Q o’zgarish foizi;  
 
Q0 P0 P1 ; P0 
P o’zgarish foizi  
 
 i  
 ED
 = 
Q1 : I1 ; 
 
 
Q0 I0 
 
 
 Taklif elastikligi – bozorda narxlarning o’zgarishi sotuvchiga ishlab chiqaruvchiga 
qanday ta’sir kilishini, reaktsiyasini ko’rsatadi. U taklif elastikligi koeffitsienti orqali ifodalanadi. 
 
 
 
 
Qanday 
ehtiyojlarning 
qondiri-lishi 
 
Talab elastikligiga ta’sir etuvchi omillar 
Tovarlarni turli maqsadlarda
ishlatish imkoni. 
Ehtiyojni to’yinish 
darajasi. 
O’rinbosar 
tovarlar-ning 
ko’p yoki 
kamligi 
O’rinbosar 
tovarlar- 
ning sifati 
Iste’mol 
byudjetida 
shu tovar- 
ning qan- 
day ulush-ga 
egaligi. 
Umumiy 
iste’mol-da 
shu 
tovarning 
ulushi. 
O’rinbosar 
tovarlar- 
ning 
narxi. 
 
Vaqt omili 
 
Talab elastikligi bozorda narxning o’zgarishi haridorga qanday ta’sir qi-
lishi(reaksiyasi)ni ko’rsatadi.U elastiklik koeffitsenti orqali ifodalanadi. 
Elastiklik koeffitsenti (narxga 
ko’ra,daromadga ko’ra hisoblanadi).
 
Narxga ko’ra elastiklik 
koeffitsenti tovar narxining 1% 
ga o’zgarishi talabni necha foizga 
o’zgarishini ko’rsatadi. 
Daromadga ko’ra elastiklik 
koeffitsenti daromadning          
1% ga o’zgarishi talabni necha 
foizga o’zgarishini               
ko’rsatadi. 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
      
p  
 Es
 = 
Q1 ; P1 ; yoki
 
Q1 ; Q0 ;
 
 Q0 P0 P1 ; P0
 
Javoblar:  
Asosiy tayanch tushunchalar: 
1b), 2g), 3v), 4d), 5e), 6j), 7yo), 8z), 9)a, 10m), 11y), 12l), 13k), 14i). 
Masala va mashqlar: 
1. O’tgan yili 5mln. so’m bu yilgi 6 mln. so’mga to’g’ri keladi. 5mln x 120 = 6mln so’m. 
Yil davomida eskirganini hisobga olsak aytaylik, amortizatsiya 10% bo’lsa, 50000 desak 5,95 
mln. so’m bo’ladi. O’tgan yilga qaraganda arzon sotdi. 
 
2. Ikkinchi xaftada talab elastikligi koeffitsienti 1,4ga, birinchi haftaga nisbatan uchinchi 
haftada E = 1ga, to’rtinchi xaftada esa E = 0,46 ga teng. Bozor bunday kostyui-shimlarga 
to’yinib borayapti, xarajatlarni pasaytirib, yana narxini tushirish, buning iloji bo’lmasa ishlab 
chiqarish hajmini qisqartirish va boshqa turdagi mahsulot ishlab chiqarishga o’tish kerak  
 
3. Narx, so’m Talab, dona, bilet Tushum, so’m Talab Normal  
 elastikligi foyda  
 700 300 210000 - -15000 
 600 400 240000 1,14 15000 
 500 500 250000 1,19 25000 
 400 600 240000 1,14 15000 
 300 700 210000 1,00 -15000 
Umumiy xarajatlar 225000 so’m. Eng optimal varianti 500 so’mdan narx belgilash 
 
4. 
Tovar 
turlari 
Narx, 
so’m 
Taklif 
hajmi, 
dona 
Narxga 
ko’ra 
taklif 
elastikligi 
koeffitsienti 
Elastikligi 
A 12  24  E=1 
Yagona 
elastik 
B 44 610  E=0,6 Noelastik 
V 810 125  E=1,44  Elastik. 
 
5. Kordinalizm naflilikni absolyut miqdorini o’lchash yo’llarini qidirsa, ordinalizm 
naflilikni nisbatan tarzda o’lchashni taklif qiladi.  
6. 
Omil (boshqa 
Talab 
Talab 
Taklif Taklif  Taklif 
Taklif elastikligiga tasir etuvchi omillar 
Vaqt omili