Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

Ehtiyojlar tarkibi o’zgarib, ko’payib boradi
. Ayrim ehtiyojlar yo’qolib, o’rniga yangisi 
keladi, lekin yo’qolib ketadigan ehtiyojlarga qaraganda yangi vujudga keladiganlari ko’p. Ishlab 
chiqarishning o’zi ehtiyojlarni o’sishiga, tarkibini o’zgarishiga katta ta’sir ko’rsatadi. Masalan, 
XX asrning 40-yillarida odamlar televizor nima ekanini bilishmagan. Hozirgi paytda har bir 
xonadonda televizor bor, Ayrimlarida esa 2-3 tadan. Ko’plab bunday misollarni keltirish 
mumkin. 
Shuning uchun ehtiyojlar borgan sari tarkiban yangilanib, ko’payib sifat jihatdan o’zgarib 
boradi. Mutloqo yangi extiyojlar vujudga keladi, eskilari o’zgaradi. 
Birinchidan
, ishlab chiqarish orqali turli ne’matlar va shu ne’matlarga bo’lgan 
ehtiyojlarni qondirishga imkon yaratiladi. Ehtiyojni qondirilishi o’z navbatida yangi ehtiyojlarni 
vujudga keltiradi. Masalan, avtomobil sotib olib ehtiyojni qondirilishi o’z navbatida qator yangi 
ehtiyojlarni keltirib chiqaradi: mashina turadigan joy kerak, yonilg’i, ehtiyot qism va boshqalar, 
sug’urta qildirish, va hokazolarga ehtiyoj.  
Ikkinchidan,
 fan-texnika taraqqiyotining tezlashuvi, aholi turmush tarzi ham ehtiyojlarni 
tubdan o’zgartiradi. Yangi ixtiro qilingan narsalarni ishlab chiqarish, ularga extiyojlarni vujudga 
keltiradi. Ularni odamlar sotib olishga harakat qiladilar. Masalan, kir yuvish mashinasi, video 
magnitafon va boshqalar.  
Uchinchidan
, ishlab chiqarish maishiy madaniyatni shakllantiradi. Oddiygina misol. 
Dastlabki ibtidoiy odamlarning ovqat tayyorlashi bilan hozirgi zamon ovqat tayyorlash 
texnologiyasi tubdan farq qiladi.  
Ishlab chiqarish ehtiyojlarni shakllantirar ekan, o’z navbatida ehtiyojlar ham ishlab 
chiqarishga ta’sir etadi: 
1.Ehtiyojlar yaratuvchanlik faoliyatini sababi va aniq yo’nalishiga asos bo’ladi. 
2.Inson ehtiyojlarining miqdor va sifat jihatdan tez o’zgarishi ishlab chiqarishni unga 
moslashishiga undaydi. 
3.Ehtiyojlar avangardlik rolini o’ynaydi, pastdan yuqoriga intiladi.