Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

4. Ijtimoiy himoya vazifasi. 
Aholining iste’mol byudjeti yashash minimumi, turli 
ne’matlarni iste’mol qilishi, xarajatlari hajmi, tarkibi, qolaversa turmush darajasi, narxlar va 
ularning o’zgarishiga bog’liq. Narxlarning o’zgarishi kishilarning reaktsiyasi, munosabatida juda 
sezgirlik bilan aks etadi. Kishilar narxlarning o’sishi turmush darajasini pasaytiradi deb 
qarashadi. Odatda, daromadlarning ortishi, bozordagi tovarlar taklifi miqdori, iste’mol tarkibi 
o’zgarishiga bunchalik ahamiyat berilmaydi. 
 Bozor iqtisodiyoti sharoitida aholining nochor va kambag’al qatlamlariga tovarlar 
arzonlashtirilgan narxda sotiladi. Bular ijtimoiy dotatsiyalashgan narxlar bo’lib, ular moliyaviy 
jihatdan davlat byudjeti yoki turli xayriya mablag’lari orqali ta’minlanadi. Masalan, g’arb 
mamlakatlarida aholi kambag’al qatlamlari uchun alohida do’konlar mavjud. Respublikamizda 
non, shakar kabi oziq-ovqat mahsulotlariga dotatsion narx belgilanadi. 
 Bu narx ijtimoiy himoyani ta’minlasa-da, iqtisodiy o’sishni rag’batlantirmaydi. Chunki 
narx hamma uchun bir xil bo’ladi. Ular ma’lum vaqtgacha qo’llanib, so’ngra erkin bozor 
narxlariga almashtiriladi. Bulardan tashqari, narx bozor iqtisodiyotining muhim vositasi sifatida 
o’zaro bog’langan boshqa qator vazifalarni ham bajaradi. 
 

---