Toshkent moliya instituti d. Tojiboeva iqtisodiyot

 
 

---

 
 
Testlar 
 
1. «Mukammal raqobatdosh firma» tushunchasi bu firma: 
a) o’z raqiblari bilan raqobatning faqat qonuniy metodlarini qo’llashni; 
b) bozor bahosi shakllanishiga ta’sir o’tkazmasligini; 
v) bozorni egallash uchun har qanday metodlarni qo’llashni; 
g) raqobatda o’zi uchun ko’zlagan bahosini o’rnatishga erishishni; 
d) o’z raqiblari bilan halol raqobat kurashi olib borishini anglatadi. 
 
2. Agar firma mukammal raqobatli bozorda faoliyat yuritar ekan, o’z mahsulotini taklifini 
qisqartirsa, u holda: 
a) mahsulotni bozor bahosini pasayishiga olib keladi; 
b) taklifni kamaytiradi, mahsulot narxini ko’taradi; 
v) mahsulotning bozor bahosini o’sishiga olib keladi; 
g) bozorga hech qanday ta’sir o’tkazmaydi; 
d) taklifni ko’paytiradi, mahsulot narxini pasaytiradi. 
 
3. Quyidagi bozorlardan qaysi birlarini mukammal raqobatga asoslangan bozorga kiritish 
mumkin? 
a) avtomobil, velosiped bozori; 
b) muzlatkich, televizor bozori; 
v) dehkon bozori, qimmatli qog’ozlar bozori; 
g) axborot, intellektual mulk bozori; 
d) ko’chmas mulk bozori. 
 
4. Tabiiy monopoliyaga ... misol bo’la oladi. 
a) OPEK – xalqaro neft karteli; 
b) Fallabank; 
v) «Sharq» matbaa ishlab chiqarish kontserni; 
g) IBM kompaniyasi; 
d) Toshkent metropoliteni. 
 
5. Aytaylik monopolist 10 birlik tovarini 10000 so’mdan sota oladi. 11- tovarni sotish esa 
uni bahosini 9950 so’mga tushishga olib keladi. Bunda me’yoriy daromad sotish hajmini 10dan 
11gacha o’sishi evaziga 
a) 10000; 
b) 9950; 
v) 9450; 
g) 9400; 
d) 10995 teng bo’ladi. 
 
6. O’zbekiston iqtisodiyotida ko’pchilik bozor: 
a) mukammal raqobatga asoslanadi; 
b) tartibga solib bo’lmaydigan monopoliya; 
v) tartibga solinadigan monopoliya;  
g) muayyan raqobatga va monopolistik bozorga xos elementlarga xos; 
d) tabiiy monopoliyalardan iborat. 
 
7. Oligopoliya – bu. . .  
a) bir turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi raqobatlashuvchi ko’plab firmalar; 
b) tabaqalashgan mahsulot ishlab chiqaruvchi ko’plab raqobatdosh firmalar; 
v) bir necha yirik raqobatdosh firmalar; 

---

 
 
g) bitta yirik firma; 
d) yagona yirik iste’molchi kompaniya. 
 
8. Birinchi bo’lib oligopoliya nazariyasini asoslashga harakat qilgan iqtisodchi – bu . . . 
a) Ogyusten Kurno; 
b) Edvard Chemberlen; 
v) Joan Robinson; 
g) Jon Gelbreyt;  
d) Alfred Marshall. 
 
9. Mukammal va monopolistik raqobatga asoslangan bozorning umumiy tomoni 
a) tabaqalashgan mahsulot ishlab chiqaradi; 
b) bozorda sotuvchi va xaridorlar soni ko’p; 
v) har bir firma o’z mahsulotiga talab egri chizig’i gorizontal bo’lgan sharoitga duch 
keladi; 
g) bir turdagi tovarlar ishlab chiqarishadi; 
d) har bir firma o’z raqiblarini reaktsiyasiga ko’ra ish tutadi. 
 
10. Oligopolistik bozor monopolistik raqobatli bozor bilan quyidagi tomonlari bilan 
o’xshash 
a) tarmoqqa kirish uchun to’siklar yo’qligi; 
b) firmalar uchun strategik yo’nalish xos; 
v) uncha ko’p bo’lmagan sotuvchilar ish yuritishadi; 
g) firmalar bozorda hukmron rol o’ynaydi; 
d) firmalar tarmoqdan to’siqlarsiz chiqib ketadi 
 
11. Kartel bitimini buzish uchun urinish shuncha kam bo’ladi, qachonki:  
a) bitimni buzilishi va uni aniqlash o’rtasida uzoq vaqt o’tishi; 
b) bitimga rioya qilinmagani sezilmaslik ehtimoli yuqori bo’lsa; 
v) diskontlash koeffitsienti yuqori bo’lsa; 
g) kartel a’zolari o’rtasida xarajatlar teng bo’lsa;  
d) kartel bir turdagi mahsulotni ishlab chiqarishni tartibga solganda. 
 
12. Tarmoqda 40ta firma bo’lib, ulardan hech biriga umumiy ishlab chiqarish hajmining 
3%dan ortig’i to’g’ri kelmaydi. Mahsulot bozorda tabaqalashgan hisoblanadi. Bunday tarmoq: 
a) monopolistik raqobatga; 
b) sof monopoliyaga; 
v) mukammal raqobatga; 
g) oligopoliyaga; 
d) monopsoniyaga misol bo’la oladi. 
 
13. Oligopoliyani boshqa bozor modellariga nisbatan tahlil qilish qiyin, sababi a) firmalar 
soni shuncha ko’pki, ularni nima qilishini aniqlik bilan aytib bo’lmaydi; 
b) me’yoriy xarajat va me’yoriy tushum egri chiziqlari oligopoliyalar uchun muvozanatli 
narxni va miqdorni aniqlashda hech qanday rol o’ynamaydi; 
v) firmalar faoliyati bir-biriga bog’liq bo’lmay, har biri haqida ma’lumot to’plash qiyin; 
g) boshqa bozor modelidagi firmalardan farqli ravishda oligopolistik bozorda firmalar 
foydani maksimallashtirishga intila di deb, faraz qila olmaymiz; 
d) firmalar o’rtasida sezilarli darajada bog’lanish mavjud hamda oligopolistik bozorda 
firmani bir qarorga kelishi boshqa bozorlarga nisbatan noaniqroq