Toshkent Moliya Instituti “Buxgalteriya hisobi va audit” fakulteti Xba-60 guruh talabasi Normuhammedova Madinaning mustaqil ishi

2. Davlat byudjeti ijrosini amalga oshirishda byudjet 
nazoratining o’rni va axamiyati. 
 
Davlat moliyaviy nazorati byudjet to’g’risidagi qonun hujjatlarining 
moliyaviy nazorat ob’ektlari tomonidan buzilishi hollarini aniqlash, bartaraf 
etish va unga yo’l qo’ymaslik maqsadida davlat moliyaviy nazorat organlari 
tomonidan amalga oshiriladi.
Davlat moliyaviy nazorati:
Respublika darajasida — O’zbekiston Respublikasi respublika 
byudjetining, davlat maqsadli jamg’armalari byudjetlarining va respublika 
byudjetidan moliyalashtiriladigan byudjet tashkilotlari byudjetdan tashqari 
jamg’armalarining shakllantirilishi hamda ijro etilishi ustidan; 
Mahalliy darajada — Qoraqalpog’iston Respublikasi byudjetining, 
viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy byudjetlarining, Qoraqalpog’iston 
Respublikasi byudjetidan, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy 
byudjetlaridan moliyalashtiriladigan byudjet tashkilotlari byudjetdan 
tashqari jamg’armalarining shakllantirilishi hamda ijro etilishi ustidan 
amalga oshiriladi.
Davlat moliyaviy nazorat organlari davlat moliyaviy nazoratini davlat 
moliyaviy nazorat organlari yoki vakolatli organ tomonidan tasdiqlanadigan 
nazorat qilish yillik rejalariga muvofiq amalga oshiradi. 
Ayrim hollarda rejadan tashqari davlat moliyaviy nazoratini amalga 
oshirishga: 
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining yoki O’zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasining;
davlat moliyaviy nazorat organiga byudjet to’g’risidagi qonun hujjatlari 
buzilganligi faktlari to’g’risida ma’lumotlar kelib tushgan hollarda davlat 
moliyaviy nazorat organlari rahbarlarining qarorlari asosida yo’l qo’yiladi. 
Davlat moliyaviy nazorat organlari: O’zbekiston Respublikasi Hisob 
palatasi, O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va uning tasarrufidagi 
vakolatli organlar davlat moliyaviy nazorat organlaridir. 

---

Davlat byudjetining va davlat maqsadli jamg’armalari byudjetlarining 
daromadlari qismi bo’yicha davlat moliyaviy nazorati berilgan vakolatlar 
doirasida davlat soliq xizmati organlari tomonidan amalga oshiriladi.
Davlat moliyaviy nazorati printsiplari. Davlat moliyaviy nazoratini 
o’tkazishning qonuniyligi va mustaqilligi, shuningdek davlat moliyaviy 
nazorati natijalarining ishonchliligi va xolisligi davlat moliyaviy 
nazoratining printsiplaridir.
Budjet ijrosi jarayoni xaqida axborotlar budjet hisobini tashkil qilish va 
yuritish orqali shakllantiriladi. Bunda, belgilangan budjet tasnifi bo’yicha 
budjet daromadlari shakllantiriladi va xarajatlar amalga oshiriladi. Budjet 
hisobini alohida xususiyatlaridan biri – budjet ijrosini to’g’ri tashkil etish, 
moliya budjet intizomiga rioya qilish va nazorat funksiyasini amalga 
oshirilishidir.
Nazorat funksiyasi orqali budjet mablag’laridan maqsadli foydalanish, 
mulklarni saqlanishi va tayinlanishi bo’yicha sarflanishi tizimi yo’lga 
qo’yiladi.
Budjet hisobida ham yuqorida qayd etilganidek, nazoratning uch turi 
qo’llaniladi:
- dastlabki nazorat;
- joriy nazorat;
- keyingi nazorat.