Toshkent moliya instituti "buxgalteriya hisobi" kafedrasi

25-rasm. 
Tovar-moddiy zaxiralar hisobining vazifalari 
Tovar-moddiy zaxiralarning buxgalteriya hisobi birligi xo‘jalik yurituvchi 
Tovar-moddiy zaxiralar hisobining vazifalari 
Tovar-moddiy zaxiralar harakati bilan 
bog‘liq muomalalarni o‘z vaqtida 
tegishli hujjatlarda rasmiylashtirish 
Mahsulot (ish, xizmat) va tovar 
sotishda shartnomalar bajarilishi 
ustidan nazorat o‘rnatish 
Sotilgan mahsulotning assortiment va 
hajmi bo‘yicha hamda sotish 
rejasining bajarilishini nazorat qilish 
qilish 
Mahsulot ishlab chiqarish va sotish 
bilan bog‘liq bo‘lgan davr xarajatlarini 
o‘z vaqtida aniq hisob-kitob qilish 
Ichki resurslarni ishga solish maqsadida 
ortiqcha va foydalanilmayotgan tovar-
moddiy zaxiralarni aniqlash va sotish 
Moddiy texnika ta’minoti rejasining 
bajarilishi ustidan nazorat olib borish 
Mahsulot tannarxini hisoblashda 
sarflangan materiallarni kalkulatsiya 
obyektlari o‘rtasida to‘g‘ri taqsimlash 
Tovar-moddiy zaxiralarining to‘g‘ri 
saqlanishi ustidan nazorat olib borish 
Materiallarning ishlab chiqarishga 
to‘g‘ri sarflanishi hamda ularni sarflash 
me’yorlariga rioya qilish ustidan 
uzluksiz nazorat olib borish 
Sotilgan mahsulot uchun olingan 
tushumni aniq hisob-kitob qilish, 
foyda summasini to‘g‘ri aniqlashva 
boshqalar 
TMZni yetkazib beruvchilar va 
iste’molchilar o‘rtasida bo‘ladigan 
hisoblashishlarni kelishilgan vaqtda 
amalga oshirish 
Yo‘ldagi tovarlar, mahsulotlar va 
moddiy qiymatliklarning harakati va 
tovar-moddiy zaxiralarni yetkazib 
berish sanalari ustidan nazorat 
o‘rnatish 

---

227 
subyekt tomonidan mustaqil tarzda shunday belgilanadiki, ushbu birlik mazkur 
zaxiralar to‘g‘risida to‘liq va ishonchli axborotning shakllantirilishini, shuningdek 
ularning mavjudligi va harakati ustidan tegishli nazorat o‘rnatilishini ta’minlashi 
lozim. 
4-BHMSga muvofiq, yuqori sanab o‘tilgan tovar-moddiy zaxiralar turlari 
buxgalteriya balansining “Tovar-moddiy zaxiralar” umumiy moddasi doirasida 
birlashtirilgan. Ushbu moddaga 21-son BHMSning quyidagi schyotlari qoldiqlari 
mos keladi: 
1000-“Materiallarni hisobga oluvchi schyotlar”; 
1100-“O‘stirishdagi va boquvdagi hayvonlarni hisobga oluvchi schyotlar”; 
1500 -“Materiallarni tayyorlash va xarid qilishni hisobga oluvchi schyotlar”; 
1600 -“Materiallar kiymatidagi farklarni hisobga oluvchi schyotlar”; 
2000 -“Asosiy ishlab chiqarishni hisobga oluvchi schyotlar”; 
2100-“O‘zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlarni hisobga oluvchi 
schyotlar”; 
2300-“Yordamchi ishlab chiqarishni hisobga oluvchi schyotlar”; 
2500 -“Umumishlab chiqarish xarajatlarini hisobga oluvchi schyotlar”; 
2600 -“Ishlab chiqarishdagi yaroksiz mahsulotlarni hisobga oluvchi schyotlar”; 
2700 -“Xizmat ko‘rsatuvchi xo‘jaliklarni hisobga oluvchi schyotlar”; 
2800 -“Tayyor mahsulotlarni hisobga oluvchi schyotlar”; 
2900 -“Tovarlarni hisobga oluvchi schyotlar”. 
Oldingi hisobot davri oxiridagi tovar-moddiy zaxiralar qoldig‘i ushbu hisobot 
yili boshlanishiga o‘tkaziladi.