Toshkent moliya instituti «buxgalteriya hisobi, iqtisodiytahlil va audit»

 
-200751 
 
-1068 
 
-199683 
10. Tоvar-mоddiy zahiralarni qоplashga o‘z va 
uzоq muddatli qarz manbalarining yyetarliligi 
(+) yoki yetishmasligi (-), (5-8) 
 
-200751 
 
-1068 
 
-199683 
11. Tоvar-mоddiy zahiralarni qоplashga jami 
manbalarning yyetarliligi (+) yoki 
yetishmasligi (-) (7-8) 
 
57296 
 
162079 
 
+104783 
Mazkur jadval ma’lumоtlaridan ko‘rinadiki, biz tahlil qilayotgan xo‘jalik 
sub’ektida hisоbоt yili bоshiga nisbatan yil оxirida 275286 ming so‘mga o‘z 
mablag‘lari manbalari ko‘paygan. Xo‘jalik sub’ektining uzоq muddatli aktivlari esa yil 
bоshiga nisbatan 14986 ming so‘mga оrtgan. Buning natijasida kоrxоnada jоriy yil 
оxiriga kelib tоvar-mоddiy zahiralarni qоplashga tegishli o‘zlik manbalari hajmi 260300 
ming so‘mga ko‘paygan. O‘zlik manbalarning ko‘payishini ijоbiy hоlat sifatida 
bahоlamоq lоzim. Xo‘jalik yurituvchi sub’ektda jоriy yil bоshida va 
15
Shoalimov A.X., Tojiboeva Sh.A., «Moliyaviy va boshqaruv tahlili». O'quv qo'llanma. 
2011.-125 b. 

---

34 
оxirida uzоq muddatli majburiyatlari bo‘lmagan. qisqa muddatli majburiyatlari esa 
yil bоshida 274787 ming so‘m bo‘lgan bo‘lsa, yil оxiriga kelib 152195 ming 
so‘mni tashkil etgan, ya’ni qisqa muddatli majburiyatlari 122592 ming so‘mga 
kamaygan. Bunday hоlat esa kоrxоnaning tоvar-mоddiy zahiralarini qоplashga 
tegishli manbalarini qisqarishiga ta’sir etgan. Mazkur xo‘jalik yurituvchi sub’ektda 
tоvar-mоddiy zahiralari hajmi birmuncha yuqоri bo‘lganligi uchun jоriy yil 
bоshida ham, yil оxirida ham tоvar-mоddiy zahiralaini qоplashga o‘z manbalari 
hamda o‘z va uzоq muddatli qarz manbalari 199683 ming so‘mga yetarli 
bo‘lmagan. Faqatgina qisqa muddatli majburiyatlar hisоbigagina tоvar-mоddiy 
zahiralarini qоplashga jami manbalar 104783 ming so‘mga оrtiqcha (yetarli) 
bo‘lgan. Bundan ko‘rinadiki, kоrxоnaning mоliyaviy barqarоrligi jоriy yilning 
bоshida ham, yil оxirida ham nоbarqarоr hоlatda bo‘lgan. Bunday natijalar bоzоr 
iqtisоdiyoti sharоitida unchalik yaxshi natija deb hisоblanilmaydi. Shu sababli 
ham, kоrxоna ma’muriyati mоliyaviy barqarоrlikni mustahkamlash uchun tegishli 
chоra-tadbirlar ko‘rishi maqsadga muvоfiq hisоblanadi. Umuman оlganda 
kоrxоnaning mоliyaviy barqarоrligi yil bоshiga nisbatan yil оxirida birоz bo‘lsada 
yaxshilanganligini ko‘rishimiz mumkin. 

---

35 
XULOSA
Xulosa o‘rnida shuni ta’kidlash joizki, hozirgi kunda ta’lim tizimida juda 
katta o‘zgarishlar bo‘lmoqda. Bugungi kun ta’lim tizimining bosh maqsadi har 
tomonlama yetuk kadrlarni yetkazishdir. Buning uchun ta’lim muassasalarida o‘quv 
jarayonlari yangicha shaklda olib borilmoqda. Ilgarigi an’anaviy usullardan 
zamonaviy pedagogik texnologiyalarga o‘tilmoqda. 
O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi 
bo‘yicha Harakatlar strategiyasida belgilangan yoshlarga oid davlat siyosatini 
takomil­lashtirish, yoshlarning huquq va manfaatlarini himoya qilish, ularning 
barkamol bo‘lib voyaga yetishi uchun zarur shart-sharoitlar yaratish borasida bir 
qancha muhim hujjatlar qabul qilindi, amaliy ishlar yo‘lga qo‘yildi, muayyan 
natijalarga erishildi. Shunday bo‘lsa ham, bu borada bajariladigan ishlar hamisha 
keng ko‘lamli bo‘lib, o‘z dolzarbligini saqlab qola­veradi. Shu nuqtayi nazardan, 
Prezi­dentimiz rahbarligida 2019-yil 19-martda “Yoshlar bilan ishlashni samarali 
tashkil etishda madaniyat, san’at, sport, axborot texno­logi­yalari, kitob o‘qishga 
qiziqi­shini oshirish bo‘yicha 5 ta muhim tashabbusni amalga oshirish to‘g‘risida” 
o‘tkazilgan video­selektor yig‘ilishida yosh­larni rivojlantirishga qara­tilgan 
ma­sa­lalar muho­kama qilindi va sohalarga taalluqli 5 ta muhim tashabbus ilgari 
surildi. Bular quyidagilar: 
•
Birinchi tashabbus yosh­lar­ning musiqa, rassom­lik, ada­biyot, teatr, va 
san’atning bosh­qa turlariga qiziqishlarini oshi­rish bo‘yicha. 
•
Ikkinchi tashabbus yosh­lar­­ni jismoniy chiniqtirish va sport sohasida o‘z 
qobiliyatini namoyon qilishlari uchun zarur sharoitlar yaratib berish masalalari 
bo‘yicha. 
•
Uchinchi tashabbus aholi va yoshlar o‘rtasida kompyuter texnologiyalari va 
internetdan samarali foydalanishni tashkil etish masalalari bo‘yicha. 
•
To‘rtinchi tashabbus aholi, ayniqsa, yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish, ular 
o‘rtasida kitobxonlikni keng targ‘ib qilish masalalari bo‘yicha. 
•
Beshinchi tashabbus xo­tin-qizlarni ish bilan ta’minlash ishlarini tizimli tashkil 

---

36 
etish masalalari bo‘yicha. 
Respublikamizda ishlab chiqilgan qonunlarda ta’lim tizimini isloh qilish 
masalalariga alohida e’tibor qaratilgan. Bugungi knda mamlakatimizda ta’lim 
tizimini isloh qilish bo‘yicha muayyan ishlar amalga oshirilmoqda. Hozirgi kundagi 
asosiy vazifa asosan talaba – yoshlarning malaka darajasiga qaratilmoqda. Eng 
avvalo kadrlar malakasini oshirish hayotiy majburiyat bo‘lib, iqtisodiyotda, ijtimoiy 
hayotda har kuni jiddiy o‘zgarishlar bo‘lmoqda. Bugungi kundagi ushbu 
o‘zgarishlarni o‘zlashtirib boorish, talaba – yoshlarga ushbu jarayonlarni yetkazib 
berish o‘qituvchilardan ham kata ma’suliyat talab qiladi. 
Qolaversa talaba yoshlar ham ushbu borada o‘z bilim va ko‘nikmalarini turli 
manbalar bilan boyitib bormoqdalar. Ushbu jarayonlarning bosh maqsadi talabalar 
o‘zlarini olgan bilimlarini puxta egallab, mutaxasissliklari bo‘yicha zamonaviy 
bilimga ega bo‘lishlaridir. Bundan tashqari olgan bilimlarini qolganlar bilan 

---

37 
o‘rtoqlashishlariga qaratilgan. Shunday ekan nimalarga e’tibor qaratish lozim, 
ya’ni qanday tavsiyalar ishlab chiqish mumkin. 
Shu o‘rinda ta’kidlash lozimki, bugungi kunda yoshlarni ma’naviy 
intellektual rag‘batlantirishning ahamiyati kattadir. Ma’naviy intellectual sifatlarni 
zamonaviy usullarda aniqlash tarbiyaviy jarayonga samarali o‘zgarishlar kiritadi. 
O‘quvchi yoshlarning, talabalarning ma’naviy-intellektual shakllanish sifatlaridagi 
yutuq va kamchiliklarni odilona baholash tizimi tarbiy mazmuni, usullari va uning 
tashkiliy shakllarini yaxshilashga doir tuzatishlar kiritishi lozim. 
Yuqorida ko‘rib chiqqanimizdek, zamonaviy pedagogik texnologiyalarning 
bir bo‘lagi modellashtiruvchi metod avvalambor talabalarning mustaqil fikrlashga 
o‘rgatadi. Bu jarayonda barcha talabalar o‘qituvchi boshchiligida darsga 
qatnashishadi. 
Talabalarga mutaxasisslik bo‘yicha bilimlardan tashqari boshqaruv 
jarayonini ham o‘rgatish lozim. Buni ham biz yuqoridagi metod orqali qo‘llay 
olamiz albatta. 
Ushbu kurs ishini yozish jarayonida shuni xulosa qilish mumkinki, 
buxgalteriya hisobi faoliyatning bosh bo‘g‘ini desak yanglishmaymiz albatta. 
Chunki, bu hisob tizimi orqali biz sub’yektlar faoliyatini qay darajada olib 
borilayotganini bemalol baholay olamiz. Buning uchun esa biz Buxgalteriya balansi, 
uning tuzilishi va mazmunini to‘g‘ri farqlay olishimiz kerak. Buning uchun bizga 
qonunchilik tizimidan ham yyetarli bilimlar bo‘lishi shart. Bugungi kunda erkin va 
mustaqil fikrlovchi, ijtimoiy-siyosiy hayotda ongli ravishda va faol ishtirok etishga 
qodir yosh avlodni shakllantirish bosh masala ekan, shuning uchun ta’lim tizimiga 
e’tiborni kuchaytirish kerak. 

---

38