|
Xar xil turdagi investitsiya institutlari tomonidan kimmatli kogozlar
bozoridagi faoliyatlarni birga olib borishning mumkin bulgan variantlari
.
«Bank ishi» fani. «Bank ishi» kafedrasi. TMI-2015. Tel:+(998)71 234-43-42, email:
kbni@tfi.uz
Inve
sti
tsi
ya
vosi
tac
hil
ari
Inve
sti
tsi
ya
maslaxa
tchilar
i
Inve
sti
tsi
ya
kompaniya
la
ri
Inve
sti
tsi
ya
f
ondlar
i
R
ee
str sa
klovchilar
De
poz
it
ariyla
r
Xisob
-kit
ob
-kli
ring tashkilot
lar
i
B
oshka
ruvc
hi kom
pa
niyala
r
Kimm
atl
i
kogoz
lar
ning nom
inal e
ga
lar
i
Investitsiya vositachilari
-
+
-
-
-
-
-
+
Investitsiya maslaxatchilari
-
-
-
-
-
-
-
-
Investitsiya kompaniyalari
+
-
-
-
-
-
-
-
Investitsiya fondlari
-
-
-
-
-
-
-
-
Reestr saklovchilar
-
-
-
-
+
-
-
-
Depozitariylar
-
-
-
+
-
-
+
Xisob-kitob-kliring tashkilotlari
-
-
-
-
-
-
-
+
Boshkaruvchi kompaniyalar
-
-
-
-
-
-
-
+
Kimmatli kogozlarning nominal egalari
+
-
+
-
-
+
+
+
Izox:
" +" — kimmatli kogozlar bozoridagi professional faoliyatni birga olib borish
mumkinligi " —" — kimmatli kogozlar bozoridagi professional faoliyatni birga
olib borish mumkin emasligi.
Investitsiya institutlari sifatida yuridik va jismoniy shaxslar katnashshshi
mumkin. YUridik shaxs xisoblangan investitsiya muassasalarining faoliyati
litsenziyalanishi lozim. Litsenziyalar 5 yil muddatga beriladi. Investitsiya
institutlarining litsenziyalanishi ular faoliyatining davlat tomonidan nazorat
kilinishini anglatadi. Jismoniy shaxslar kimmatli kogozlar bozorida investitsiya
maslaxatchisi va investitsiya vositachisi sifatida faoliyat ko‗rsatishi mumkin.
Ushbu faoliyatni amalga oshirish uchun jismoniy shaxslar maxalliy xokimiyat
idoralarida tadbirkorlar sifatida ro‗yxatga olinishi xamda fond bozorini tartibga
«Bank ishi» fani. «Bank ishi» kafedrasi. TMI-2015. Tel:+(998)71 234-43-42, email:
kbni@tfi.uz
soluvchi organ tomonidan beriladigan malaka shaxodatnomasiga va litsenziyaga
ega bo‗lishi lozim. Malaka shaxodatnomasi 3yil muddatga beriladi.
Iktisodiy munosabatlarning murakkab soxasi xisoblanadigan kimmatli kogozlar
bozorini nafakat institutsional va funksional tomonlarini rivojlantirish, balki undagi
ishtirokchilar faoliyatini tartiblash, muvofiklashtirish va nazorat kilishning
samarali mexanizmini shakllantirish lozim.
1.
Bugungi kunda kimmatli kogozlar bozorini samarali muvofiklashtirish
jarayonlari kechayotgan Uzbekistondek mamlakat uchun jaxonda umumiy
tarzda kabul kilingan andozalarga mos keladigan, jaxon tajribasi bilan
chukur ishlab chikilgan, barcha afzalliklarni uziga singdirgan va shu bilan
bir vaktda milliy mentalitetni, milliy rivojlanishning uziga xos
xususiyatlarini inobatga olgan xolda uz-uzini muvofiklashtirish mexanizmini
iщlab chikish zaruratdir. Bu mexanizmda, jaxon tajribasiga kura, asosiy
rolni uz –uzini muvofiklashtiruvchi nodavlat-tijorat tashkilotlar uynaydi.Bu
tashkilotlar oldida bir kator echimini kutayotgan muammolar mavjud.
Xozir vujudga kelgan sharoitda Kimmatli kogozlar bozori xamda moliya
bozorining boshka vositalari muammolariga yuzaki yondashish xavfi mavjud.
Vaxolanki, Garbda mazkur soxa buyicha tuplangan boy amaliy va tarixiy
materialni umumlashtiruvchi taxlillovchi bir kator rakobatbardosh nuktai-nazarlar
va nazariyalar yaratilgan. Uzbekiston uchun uziga xos yulni tugri tanlash shuning
uchun xam dolzarbki, bu erda me‘yoriy xukukiy ba‘zi vositalar yordamida
birlamchi kimmatli kogozlar bozori yaratildi xamda aksiyadorlik jamiyatlarining
tuzilishi xususiylashtirishning amalga oshirilishi tufayli bu bozorda xaddan
tashkari kup massa jamlandi. Investitsion vositachilar instituti shakllanmokda;
unda xususiylashtirish investitsiya fondlari faol ishtirok etmokda. SHunday kilib,
shart-sharoit yaratildi, endi gap kimmatli kogozlar bozorining ishlashida koldi,
kimmatli kogozlar muomalasi rivojlanishi uchun ikkilamchi kimmatli kogozlar
bozorini shakllantirish zarur. Amalda esa vazirliklar, idoralar va aksiyadorlik
jamiyatlari kupchilik raxbarlarining korxonalarini uz nazoratlari ostidan
chikargilari yukligidan bu jarayon bir oz oksamokda.
«Bank ishi» fani. «Bank ishi» kafedrasi. TMI-2015. Tel:+(998)71 234-43-42, email:
kbni@tfi.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
