Toshkent moliya instituti ―bank ishi‖ kafedrasi

 
Qimmatli qog‗ozlar qadrsizlanishi bo‗yicha rezervlarni shakllantirish 
va boshqarish tartibi. 
Qog‗ozning bozor narxi o‗zgarish xarakteri 
Qadrsizlanish bo‗yicha rezerv tashkil qilish 
tartibi 
Rezervlarni birlamchi tashkil qilinishi 
Qimmatli qog‗ozlarning balans tannarxidan 
past bo‗lgan bozor narxi 
Pasaytirish narxi miqdorida rezerv tashkil 
qilinadi (balans tannarxi va qayta baholash 
narxi o‗rtasidagi farq) 
Rezervlarni boshqarish 
A) rezerv tashkil qilishda qo‗llaniladigan bozor 
narxi bazaviy narxdan oshib ketdi 
Mablag‗larning foyda schyotiga butunlay 
o‗tkazilguniga qadar rezerv kamaytirib borladi 
B) rezerv tashkil qilish uchun qo‗llanilgan 
bozor narxi bazaviy narxdan tushib ketdi. 
Narx tushganda rezervga qo‗shimcha kiritiladi. 

---

«Bank ishi» fani. «Bank ishi» kafedrasi. TMI-2015. Tel:+(998)71 234-43-42, email: 
[e-mail]
Qimmatli qog‗ozlar bo‗yicha yuzaga keluvchi turli xil risklarni qoplash 
uchun tashkil qilinadigan rezervlarda avvalombor qimmatli qog‗ozlarning 
tannarxidan past bo‗lmagan bozornarxi bo‗lishini e‘tiborga olish kerak. 
Bu holda qimmtli qog‗ozlarni balans tannarxi va ularni qayta baholash 
bo‗yicha narx o‗rtasidagi farqdan kam bo‗lmagan rezerv tashkil qilinishi maqsadga 
muvofiq bo‗ladi. 
Tashkil qilingan rezervlarni samarali boshqarishda turli usullarda 
foydalanish mumkin. 
Bu usullarni barchasi tijorat banklarining qimmatli qog‗ozlar bilan olib 
boriladigan operatsiyalarni unga yuqori daromad olib kelishga yo‗naltirilgan 
bo‗ladi. 
Anderrayting operatsiyalari. 
 
Investitsiya 
kompaniyasi faoliyatining asosiy yo‗nalishlaridan biri 
anderrayting —
 
kimmatli kogozlarni xarid kilish yoki ularni sarmoyadorlar 
o‗rtasida 
joylashtirish 
kafolatini 
berish—xisoblanadi. 
Anderraytingga 
kuyidagilar kiradi: kimmatli kogozlarni chikarish shartlarini belgilash, ularning 
yangi nashrlarini tayyorlash, kimmatli kogozlarni keyin sarmoyadorlarga 
kayta sotish uchun emitentlardan sotib olish, ularni joylashtirish kafolatini 
berishni tashkil etish. 
Anderrayter
— 
bu kimmatli kokozlarga xizmat ko‗rsatuvchi va ularning 
birlamchi joylashtirilishiga kafolat beruvchi, kimmatli kogozlarni keyinchalik 
xususiy sarmoyadorlarga kayta sotish uchun emitentdan sotib oluvchi 
investitsiya muassasasidir. 
Investitsiya kompaniyalari tomonidan anderraytingning amalga oshirilishini 
kuyidagi asosiy boskichlarga bo‗lish mumkin: kimmatli kogozlarni 
muomalaga chikarishga tayyorlash, shu jumladan, emitent va bunga 
ko‗maklashuvchi boshka tashkilotlar bilan xamkorlikda nashrlarni 
rejalashtirish, muomalaga chikariladigan kimmatli kogozlarni baxolash, 
emitent xamda nazarda tutilayotgan sarmoyadorlar o‗rtasida alokalarni o‗rnatish 

---

«Bank ishi» fani. «Bank ishi» kafedrasi. TMI-2015. Tel:+(998)71 234-43-42, email: 
[e-mail]
va x.k.; kimmatli kogozlarni taksimlash, shu jumladan, emissiyaning bir kismini 
yoki butun summasini sotib olish, kimmatli kogozlarni sarmoyadorlarga so tish, 
mazkur kimmatli kogozni joylashtirish vaktida uning bozor narxini ko‗llab —
kuvvatlash; sotilgandan keyingi davrda kimmatli kogozning kursini ma‘lum 
vakt mobaynida ko‗llab — kuvvatlash (odatda bir yil); shuningdek, kimmatli 
kogozning kurs kiymati o‗zgarishini taxlil va nazorat kilish, unga ta‘sir 
etuvchi omil larni aniklash.