Toshkent moliya instituti a. V. Vahobov, A. S. Jcvrayev soliqlar va


  SOLIQ  TO‘LASHDAN  BO‘YIN  TOVLASHNING



Download 6,45 Mb.
Pdf ko'rish
bet224/310
Sana30.12.2021
Hajmi6,45 Mb.
#195861
1   ...   220   221   222   223   224   225   226   227   ...   310
Bog'liq
D-SOLIQLAR-VA-SOLIQQA-TORTISH-A.-V.-VAHOBOV

7.2.  SOLIQ  TO‘LASHDAN  BO‘YIN  TOVLASHNING 

ASOSIY  USULLARI

Hozirgi vaqtda  mamlakatimizda  soliq  majburiyatlaridan 

soliq  to'lovchilaming  bo'yin  tovlashi  masalasi  dolzarb 

hisoblanadi.  Xorijiy  davlatlaming  iqtisodiy  adabiyotlarida 

soliq  to'lashdan  bo'yin  tovlash  usullarini  turkumlash  ma- 

salalariga  katta  e’tibor berilib  kelinadi.  Masalan,  K.A.Pers- 

xalava  mazkur  usullami  xo'jalik  operatsiyalarining  turlariga 

bog'liq ravishda  turkumlashni  tavsiya  qiladi1.  Lekin  mazkur 

yondoshuv  bir  qator  kamchiliklarga  ham  ega.  Jumladan, 

muallif soliqdan bo'yin tovlashning ishlab chiqarish xarajat­

larini  o'zgartirish  usulini  va  xodimlar  sonini  rasman  oshi­

rish  usulini  alohida  guruhlarga  ajratadi.  Holbuki,  xodimlar 

sonining  rasman  oshirilishi  korxonalar  tomonidan  ishlab 

chiqariladigan  mahsulotlar tannarxining oshishiga olib kela­

di.  Chunki,  ish  haqi  va  unga  tenglashtirilgan  to'lovlar  ish­

lab  chiqarish  korxonalarida  xomashyo  va  materiallardan 

keyingi  o'rinda  turuvchi  xarajatlar  hisoblanadi.  Demak, 

mehnat  haqi  xarajatlarining  o'sishi  ishlab  chiqarish xarajat- 

larining  o'sishi  sifatida  baholanishi  mumkin.

Rus  olimi  I.Kucherov  tomonidan  taklif  qilingan  tur­

kumlash  mezoni  ko'proq  real  amaliyotga  mos  keladi.

I.Kucherov  soliqdan  bo'yin  tovlash  usullarini turkumlashda 

soliq  mexanizmining  elementlarini  va  ularning  qay  usulda 

ta’sir  qilishini  hisobga  olishni  taklif  qiladi’.  Ammo  shuni 

e’tirof etish  lozimki,  birinchidan,  soliqqa  tortish  obyektini 

noto'g'ri  ko'rsatish  va  soliqqa  tortish  bazasini  kamaytirish 

imkonini  beruvchi  iqtisodiy  ko'rsatkichlami  soxtalashtirish 

usullarini  alohida-alohida  guruhlarga  ajratish  maqsadga 

muvofiq  emas,  chunki  soliqqa  tortish  obyektlari  xususida 

noto'g'ri  ma’lumotlar  berish  bevosita  iqtisodiy  ko'rsatkich- 

lami  soxtalashtirish  orqali  amalga  oshiriladi;  ikkinchidan, 

soliq  to'lovchilaming  birlamchi  buxgalteriya  hujjatlarida 

soxta  ma’lumotlaming  mavjudligi  natijasida  soliqqa  tortish 

bazasining  qisqarishi  usuli  I.Kucherov  tomonidan  taklif 

qilingan  turkumlashda  o'z  aksini  topmagan.

Перцхалава  К   А.  Выявление  и  первоначальный  этап  расследования  ук­

лонений  от  уплаты  налогов  или  страховых  взносов  в  государственные  вне­

бюджетные  фонды.  Дис.  на  соис.  уч.  степени  к.э.н.  —  М.,  1999.  —  С.  86.

Ковалевская  Д.  Е.  Налоговые  преступления  в  уголовном  праве  Россий­

ской  Федерации.  / /   Налоговый  Вестник.  —  2000.  №  И.  —  С.  101.




Soliq  to'lovchilaming  soliq  majburiyatlarini  bajarishdan 

bo'yin  tovlash  usullarini  quyidagi  guruhlarga  ajratgan  holda 

turkumlash  maqsadga  muvofiq  hisoblanadi:

/.  Soliq to ‘lovchilarning soliq organlariga soliq hisob-kito- 

bi  va  buxgalteriya  hisobotlarini  topshirmasliklari.

Amaldagi  soliq  qonunchiligiga  muvofiq  soliq  to'lovchi­

lar qonunda  ko'rsatilgan  muddatda  soliq organlariga  har bir 

soliq  turi  bo'yicha  soliq  hisob-kitobini,  shuningdek  bux­

galteriya  hisoboti  va  balanslarini  taqdim  etishlari  shart. 

Ammo  ushbu  usulni  qo'llashda  moliya-xo'jalik  faoliyatini 

yuritish  uchun  soliq  organlariga  hujjatlarni  taqdim  etish 

talab  etilmaydi.  Soliq  to'lovchilar  tomonidan  soliq  organ­

lariga  «nollik»  balanslarni,  moliya-xo'jalik  faoliyatini  amal­

ga  oshirilmaganligi  to'g'risidagi  soxta  ma’lumotlarning 

berilishi  ham  mazkur usulga kiradi.  Respublikamizda  hozir­

gi  vaqtda  soliq  to'lashdan  bo'yin  tovlashning birinchi  usuli­

ni  fuqarolarga  nisbatan  qo'llashning  huquqiy  asoslari 

mavjud  emas.




Download 6,45 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   220   221   222   223   224   225   226   227   ...   310




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish