Toshkent moliya instituti a. V. Vahobov, A. S. Jcvrayev soliqlar va

Mol-mulk  solig'i  to'lov- 

Soli4 

qonunchiligiga 

asosan

chilar,  soliqqa  tortish 

mol-mulk  solig'ining  to'lovchi-

obyekti  bazasi  va  mol- 

lari  bo'lib,  soliq  solinadigan

mulkning  o'rtacha  yillik 

mol-mulkka  ega  bo'lgan  yuridik

qoldiq  qiymatini  aniqlash 

shaxslar  hisoblanadi.

3  1  1 

Soliq  solish  maqsadida  yuri­

dik  shaxslar  deganda,  mulkida,  xo'jalik  yuritishida  yoki 

tezkor  boshqaruvida  mol-mulkka  ega  bo'lgan  va  o'z 

majburiyatlari  bo'yicha  mol-mulki  bilan  javob  bera  oladi­

gan  hamda  mustaqil  balans  va  hisob-kitob  varag'iga  ega 

bo'lgan  xo'jalik  yurituvchi  subyektlar tushuniladi.

Soliqqa  tortishning  alohida  rejimi  o'matilgan  ayrim 

toifadagi  korxonalarga,  jumladan,  yagona  yer  solig'ini 

to'lovchi  qishloq  xo'jaligi  tovar  ishlab  chiqaruvchilar, 

yagona  soliq  to'lovini  to'lovchi  mikrofirma  va  kichik  kor- 

xonalar  hamda  savdo  va  umumiy  ovqatlanish  korxonalari 

hamda  notijorat  tashkilotlar  uchun  ulaming  asosiy  faoliyati 

bo'yicha  mol-mulk  solig'ini  to'lash  tatbiq  etilmaydi.

Agar  soliqqa  tortishning  alohida  rejimi  o'matilgan 

yuridik  shaxslar  faoliyatning  asosiy  turi  bilan  bir  qatorda 

boshqa  faoliyat  turiari  bilan  shug'ullansalar,  ular  alohida 

hisob  yuritishlari  va  qonun  hujjatlariga  muvofiq  mol-mulk 

solig'ini  to'lashlari  zarur  bo'ladi.

Yuridik  shaxslardan  olinadigan  mol-mulk  solig'ining 

obyekti  bo'lib,  asosiy  vositalar  (shu  jumladan,  moliyaviy 

ijara  (lizing)  shartnomasi bo'yicha olingan  asosiy vositalar), 

nomoddiy  aktivlar,  tugallanmagan  qurilish  obyektlari 

hamda  belgilangan  muddatda  ishga  tushirilmagan  asbob- 

uskunalar  qiymati  hisoblanadi.

---

Yuridik  shaxslardan  olinadigan  mol-mulk  solig'ining 

soliqqa  tortish  bazasi  bo 4ib  esa:

a)  asosiy  vositalarning  o‘rtacha  yillik  qoldiq  qiymati 

(shu jumladan,  moliyaviy  ijara  (lizing)shartnomasi bo‘yicha 

olingan  asosiy  vositalar);

b)  nomoddiy  aktivlarning o‘rtacha  yillik qoldiq  qiymati;

d)  belgilangan  muddatlarda  tugallanmagan  qurilish 

obyektining  o‘rtacha  yillik  qiymati;

e)  me’yoriy  muddatlarda  o‘matilmagan  uskunalarning 

0

‘rtacha  yillik  qiymati  hisoblanadi.

Yuridik  shaxslar  mol-mulkining  o‘rtacha  yillik  qoldiq 

qiymati  hisobot  yili  barcha  oylarining  oxirgi  kunidagi  mol- 

mulk  qoldiq qiymati summasini  12 ga bo‘lish orqali  quyida­

gi  formula  bo‘yicha  aniqlanadi: