nadigan aksiz solig'i hisob-kitobiga doir.
a)
(1-satr x 2a-satr)
4746000
4520000
b)
( I s x (2b-satr)
-
-
1350000
4.
a)
« 0 ‘zvinosanoat-xoldin g»
XK
maxsus hisobvarag‘iga y o ‘nal-
tiriladigan
aksiz
so lig ‘ining
stavkasi
(tayyor mahsulotning 1 daliga)
710
710
b)
(tayyor mahsulotning 1 daliga)
-
-
410
5.
a)
« zvin o sa n o a t-x o ld in g »
XK
maxsus hisobvarag‘iga y o ‘nal-
tiriladigan
aksiz
solig'ining
summasi
(1-satr x 4a-satr /
100) (tayyor
mahsulotning I daliga so 'mda)
298200
284000
b)
(I s x 4b-satr)
(tayyor mahsulot
ning I daliga so'mda)
_
_
184500
6.
Budjetga to'lanadigan aksiz
solig'ining summasi
a)
(3a-satr — 5a-satr)
4447800
4236000
-
b)
(3b-satr — 5b-satr)
-
-
1165500
6-masala. 0 ‘simlik (paxta) yoki bo‘yicha budjetga
to‘lanadigan aksiz solig‘ining hisob-kitobiga doir.
№
Ko‘rsatkich nomi
Oichov birligi
1.
Korxonaning hisob-kitob (ulguiji) narxi
(m e ’yoriy xarajatlar va foyda m e’yori)
1 tonna uchun
so4 mda
182900
2.
Aksiz solig‘i:
a) umumbelgilangan stavkada
1 tonna uchun
so‘mda
495000
b) budjetga to'lanadigani
1 tonna uchun
so‘mda
440550
d) «Yog‘moytamakisanoat» uyushmasi-
ga o ‘tkaziladigani
(2a-sat r — 2b-satr)
1 tonna uchun
so‘mda
54450
Ocz-o‘zini nazorat qilish uchun savollar
1. Aksiz solig'i qachon joriy etildi?
2. Aksiz solig'i to'lovchilar qanday guruhlanadi?
3. Aksizosti tovarlarini aniqlash mezonlari qanday?
4. Aksiz solig'i obyekti nimalardan iborat?
5. Aksiz solig'ining bazasi qanday aniqlanadi?
6. Aksiz solig'ini to'lashdan kimlar ozod etilgan?
7. Aksiz solig'i stavkalari va aksiz osti tovariar ro'yxati kim tomo
nidan belgilanadi?
8. Aksiz solig'ini hisobga olish tartibi qanday?
9. Alohida tovariar bo'yicha budjetga to'lanadigan aksiz solig'ini
hisoblab chiqishning xususiyatiari nimada?
10. Aksiz solig'i hisobini taqdim etish va soliqni to'lash muddat
lari qanday?
11. Aksiz markalari nima va u qachon joriy etilgan?
12. Qanday holatda aksizga tortiladigan tovariar markalanmay
di?
13. Markalarni xarid qilishga doir buyurtmanoma qaysi bank
orqali amalga oshiriladi?
3.5. YURIDIK SHAXSLARDAN OLINADIGAN
MOL-MULK SOLIG‘1
O'zbekiston Respublikasi
0 ‘zbekistonda korxonalar faoli-
soliq tizimiga mol-mulk
yatini soliqqa tortish yo‘lidagi
soligMning joriy etilishi va
muhim qadamlardan biri kor-
uning iqtisodiy mohiyati
xonalaming mol-mulkiga soli
nadigan soliqning joriy qilinishi bo‘ldi. Mol-mulk solig'i
dastlab O'zbekiston Respublikasining 1991 -yil 15-fevralda
qabul qilingan «Korxonalar, birlashmalar va tashkilotlardan
olinadigan soliqlar to‘g‘risida»gi Qonuniga asosan joriy etil
di va shu bilan birga korxonalaming ishlab chiqarish fond-
lariga to'lov hamda transport vositalariga solinadigan soliq
bekor qilindi.
Hozirgi vaqtda ushbu soliqning huquqiy asosi bo'lib,
O'zbekiston Respublikasining Soliq kodeksi, «Davlat soliq
xizmati to'g'risida»gi qonuni, O'zbekiston Respublikasi
Prezidenti qarorlari hamda boshqa soliq qonunchiligi bilan
bog'liq bo'lgan me’yoriy hujjatlar hisoblanadi.
O'zbekiston soliq tizimida yuridik shaxslardan olinadi
gan mol-mulk solig'i to'g'ri soliqlar tarkibiga kiradi va
mohiyatiga ko'ra bu soliq asosiy fondlar shaklidagi resurs
larga nisbatan belgilangan soliq hisoblanadi. Mazkur soliq
bo'yicha tushumlar summasi to'liq mahalliy budjetlarga
tushadi va u budjetning barqaror daromad manbalaridan
biri hisoblanadi.
Mamlakat soliq tizimida mol-mulk solig'ini joriy qilish
dan ko'zlangan maqsad birinchidan, korxonalar o'zlarining
xo'jalik faoliyatini yuritishda ortiqcha va foydalanilmayot-
gan mol-mulkini sotishga qiziqishini uyg'otish bo'lsa,
ikkinchidan, korxonalar balansidagi mol-mulkdan samarali
foydalanishni rag'batlantirishdan iborat. Chunki, korxona-
larning ma’naviy va jismoniy tomondan eskirgan asosiy
vositalarini yangi, ilg'or texnologiya-uskunalar bilan yangi-
lashi ishlab chiqarilayotgan tovarlaming bahosini arzon-
lashtiradi va raqobatbardosh tovariar ishlab chiqarishga
imkon beradi.
Xo'jalik yurituvchi subyektlaming balansidagi barcha
mulklardan soliq to'lashga majbur qilish uni ortiqcha bino,
inshootlar, mashina va uskunalardan qutilishiga undaydi.
Bu esa, o'z navbatida, ishlab chiqarish vositalari bozorini
shakllantirishga, mahsulot tannarxini pasaytirishga hamda
raqobatbardosh mahsulot ishlab chiqarish imkoniyatini
yaratadi. Shuningdek, mol-mulk solig'i daromad va mulk
taqsimotidagi nomutanosiblikni bartaraf etishning muhim
vositasi hisoblanadi.
3.6.1-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: 
