Toshkent moliya instituti a. V. Vahobov, A. S. Jcvrayev soliqlar va

3 .

7.

1-diagramma.

  О‘zbekiston  Respublikasi  yer fondi  va  uning 

foydalanuvchilar  o‘rtasidagi  taqsimoti  (ming  ga.)

xo'jaliklari  ixtiyoridagi  yer  maydonlarining  bir  qismini  ular 

tasarrufiga  o'tkazilishi  hamda  zaxira  yerlaming  o'zlashtiri- 

lishi  bilan  izohlanadi.

Yer  solig'ini  to'lovchilar 

Soliq  qonunchiligiga  ko'ra  o'z

mulkida,  egahgida  yoki  foydala- 

nishida  yer  uchastkalariga  ega bo'lgan  yuridik  shaxslar,  shu 

jumladan,  O'zbekiston  Respublikasining  norezidentlari  yer 

solig'ini  to'lovchilari  bo'lib  hisoblanishadi.

Agarda  soliqqa  tortishning  alohida  tartibi  o'matilgan 

yuridik shaxslar  (mikrofirma va kichik korxonalar,  savdo va 

umumiy  ovqatlanish  korxonalari,  yagona  yer  solig'ini 

to'lovchi  qishloq  ho'jalik  korxonalari,  tadbirkorlik  faoliya­

tining  qat’i  soliq  to'lanishi  belgilangan  yuridik  shaxslar, 

audio  va  video  kassetalar,  lazer  disklarini  ishlab  chiqish, 

yozish,  ko'paytirish  va  sotish  faoliyatini  amalga  oshiruvchi

---

korxonalar)  hamda  notijorat  tashkilotlar asosiy  faoliyat  turi 

bilan  bir  qatorda  boshqa  faoliyat  turiari  bilan  shug'ul- 

lansalar,  unda  ular  shu  faoliyatda  foydalaniladigan  yerlari 

uchun  yer  solig'ini  to'lovchilari  hisoblanishadi.

Yer  uchastkasidan  foydalanganlik  uchun  soliq  solish 

maqsadlarida  mashina-traktor  parklari  (shu  jumladan, 

qayta  tashkil  etilayotgan  qishloq  xo'jalik  korxonalari  hudu­

dida  barpo  etiladigan  muqobil  mashina-traktor  parklari), 

pilla  urug'i  tayyorlash,  pilla  tayyorlash  va  birlamchi  ishlov 

berish  korxonalari  qishloq  xo'jaligi  korxonalariga  teng- 

lashtiriladi.

Ko'chmas  mulk  ijaraga  berilganda  ijaraga  beruvchi  yer 

solig'ini  to'lovchisi  hisoblanadi.  Qonun  hujjatlariga  muvo­

fiq  yer  uchastkalarini  ijaraga  olgan  yuridik  shaxslar  (savdo 

korxonalari  bundan  mustasno)  yer  solig'i  o'miga  budjetga 

ijara  haqi  to'laydilar.  Ijara  haqi  taraflaming  kelishuviga 

binoan  belgilanadi,  lekin  bu  haq  qonun  hujjatlarida  belgi­

langan  yer  solig'ining  bir stavkasidan  kam  va  uch  stavkasi- 

dan  ko'p  bo'lmasligi,  yerlardan  qishloq  xo'jaligi  ehtiyojlari 

uchun  foydalanilgan  taqdirda  esa  bir  stavkasi  miqdorida 

bo'lishi  lozim.

Yer  ijarachilarining  hisobi,  ijaraga  olingan  yer  uchun 

ijara  haqi  hisob-kitoblarini  taqdim  etish,  ijara  haqini 

hisoblab  chiqarish  va  to'lash  yer  solig'i  uchun  belgilangan 

tartibga  muvofiq  amalga  oshiriladi.

. . . . . . . . .  

Soliq  kodeksiga  ko'ra  mulk  hu-