Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

 
6.2. O‘zbekiston pul tizimining elementlari 
 
Bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  mamlakat  pul  tizimi  elementlari 
muhim  ahamiyat  kasb  etadi,  pul  tizimi  elementlarining  to‘liq  amal 
qilishi va barqarorligi milliy iqtisodiyotining rivojiga ijobiy ta’sir ko‘r-
satadi.  
O‘zbekiston pul tizimining elementlari mamlakatimiz 1991 yilda 
mustaqillikka  erishgandan  boshlab  tashkil  topa  boshladi.  U  o‘z  ichiga 
quyidagilarni oladi: 
 – pul birligi “so‘m” bo‘lib, 1 so‘m 100 tiyindan iborat; 
 – baho masshtabi tovarlar va xizmatlarga bo‘lgan talab va taklif 
asosida belgilanadi;  
 –  muomalada  qog‘oz  va  tanga  pullar  to‘lov  vositasini  bajaradi. 
Qog‘oz  pullar  1,  3,  5,  10,  25,  50,  100,  200,  500,  1000,  5000,  1000, 
5000  so‘m  qiymatdagi  banknotlardan,  tanga  pullar  1,  3,  10,  50  tiyin, 
10, 25, 50 va 100 so‘mdan iborat;  

---

124 
 – banknot va tangalarni emissiya qilish va muomaladan qaytarib 
olish  O‘zbekiston  Respublikasi  Markaziy  bankiga  yuklatilgan  bo‘lib, 
muomaladagi barcha pullar uning majburiyati hisoblanadi; 
 –  Markaziy  bank  pul  –  kredit  siyosati  instrumentlari  asosida 
mamlakatda pul muomalasini tartibga soladi; 
 –  mamlakatda  pul  aylanmasi  va  naqd  pulsiz  hisob  –  kitob 
shaklidan iborat bo‘lib, pul aylanishi tarkibida asosiy ulush naqd pulsiz 
hisob – kitoblar hissasiga to‘g‘ri keladi. Markaziy bank pul muomalasi 
aylanmasini tashkil etadi va hisob – kitoblarning shakllarini belgilaydi.