Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

Shiddatli  inflyatsiya  davrida  baholarning  darajasi  yil  davomida 
20 foizdan 200 foizgacha  o‘sadi. Inflyatsiya darajasi  sezilarli ravishda 
shiddat  bilan  ortib  boradi,  uning  darajasi  ortib  borgan  sari  milliy 
iqtisodiyotga  salbiy  ta’sir  sezilib  boradi.  Aholining  milliy  valyutaga 
nisbatan  ishonchi  pasayib,  o‘z  mablag‘larini  ko‘chmas  mulklarga, 
qimmatbaho 
taqinchoq 
va 
xorijiy 
mamlakatlarning 
barqaror 
valyutalariga almashtirishga ehtiyoji ortib boradi.  
Giperinflyatsiya  sharoitida  baholar  juda  tez  va  yirik  miqdorda 
oshib  boradi,  asosan  giperinflyatsiya  sharoitida  tovarlar  va 
xizmatlarning bahosi astronomik darajada ortib, yiliga 1000 foiz, oyiga 
100  foiz  darajasida  o‘sishi  kuzatiladi.  Mamlakatda  iqtisodiyotni 
boshqiarish va pul muomalasi buzilishi natijasida, pul – kredit siyosati 
to‘liq izdan chiqib ketadi.  
Giperinflyatsiya  birinchi  jahon  urushidan  keyin  Germaniya 
iqtisodiyotiga  juda  katta  salbiy  ta’sir  qilgan.  Bu  haqda  E.M.Remark 
shunday  yozadi.  “Inflyatsiya  nima  ekanligini  shunda  bilganman. 
Mening oylik ish haqim ikki yuz milliard markani tashkil etar edi. Ish 
haqi bir kunda ikki marta berilar edi, ish haqi berilgandan so‘ng ishdan 
yarim  soatga  ruxsat  berilardi.  Biz  bu  vaqtdan  foydalanib  kursni  ikki 
martaga  oshib  ketishidan  va  olgan  ish  haqimiz  o‘z  qiymatini 
yo‘qotishidan  qo‘rqib  qandaydir  tovar  yoki  iste’mol  mollarini  sotib 
olish uchun do‘konlarga yugurar edik
40
”.