Toshkent moliya instituti a. A. Omonov, T. M. Qoraliev pul va banklar

Kredit uyushmalari aktiv operatsiyalari
 –
bu passiv operatsiyalar 
natijasida shakllantirilgan moliyaviy mablag‘larni tegishli foydani 
shakllantirish maqsadida samarali maqsadlarga joylashtirishi bilan 
bog‘liq faoliyati majmuidir. Kredit uyushmalari aktiv operatsiyalari 

---

299 
iqtisodiy mohiyatidan kelib chiqqan holda 
moddiy va nommoddiy 
aktivlarga, riskli va risksiz aktivlarga, daromad keltiradigan va 
daromad keltirmaydigan aktivlar
sifatida guruhlash mumkin. 
Kredit uyushmalarining 
moddiy aktivlariga
bevosita qiymat va 
buyum ko‘rinishida mavjud bo‘lgan aktivlar kiradi. Masalan, kassadagi 
naqd pullar, kreditlar, asosiy vositalar shular jumlasidandir. 
Nomoddiy 
aktivlarga 
kredit uyushmasini faoliyatini tashkil etish uchun sotib 
olingan dasturiy mahsullar, gudvill va boshqa shu kabilarni kiritish 
mumkin. 
Ma’lumki, kredit muassasalari tomonidan amalga oshirilayotgan 
barcha operatsiyalarning asosiy qismi bevosita risk bilan bog‘liq. 
Shuningdek, kredit uyushmalarining faoliyati ham bundan holi emas. 
Shu jihatdan ularning aktiv operatsiyalari ham 
riskli va risksiz aktiv-
lardan 
iboratdir. Kredit uyushmalarining riskli operatsiyalari bevosita 
ularning daromadlarini shakllantirish bilan bog‘liq operatsiyalari 
jarayonida vujudga kelib, risk darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa ularning 
daromadlari hajmi ham shu darajada yuqori bo‘ladi va aksincha. 
Kredit uyushmalarining riskli operatsiyalari sifatida berilgan 
kreditlar, investitsiyalar, lizinglar va boshqa shaxslardagi omonatlarini 
keltirish mumkin. Risksiz aktivlar tarkibiga esa kassadagi naqd pullar, 
tijorat banklaridagi mablag‘lari, asosiy vositalar va shunga o‘xshash 
aktivlarini kiritish maqsadga muvofiqdir. 
Kredit uyushmalarining barcha operatsiyalari ham daromad 
keltirmaydi, shunday bo‘lsada, uyushmaning faoliyatini tashkil etish 
maqsadida ular daromad keltirmaydigan operatsiyalarni amalga oshi-
rishga ham majburdirlar. Masalan, kassadagi naqd pul bilan bog‘liq 
operatsiyalari, asosiy vositalar, bankdagi hisobvaraqlaridagi mablag‘-
larni 
daromad keltirmaydigan aktivlar 
sifatida ta’kidlash mumkin.
Kredit uyushmalarining 
daromad keltiradigan aktivlari 
tarkibiga 
kreditlar, investitsiyalar, lizing va boshqa muassasalarga qo‘yilgan 
muddatli jamg‘armalarni kiritish mumkin.